J. ontstaan, wanneer hetzij meerdere gerechten zich bevoegd verklaren (positieve j.), hetzij meerdere zich onbevoegd verklaren (negatieve j.) om van een zelfde zaak kennis te nemen. De meest gereede procespartij (degene, die het meeste belang heeft bij spoedige voortzetting der procedure) kan dan bij verzoekschrift een eisch tot regeling van rechtsgebied instellen.
Voor Ned. is deze procedure geregeld in art. 273-276 W. v. B.
Rv., voor strafzaken in art. 525-527 W. v. Sv.
De bevoegde rechter in deze is aangewezen in art. 54, 65 en 88 R.O.In België behoort de regeling van rechtsgebied tot de bevoegdheid van het Hof van Verbreking. W. v. Sv. 536, 539, 540; Wet v. 4 Aug. 1832, art. 15; 25 Maart 1876, art. 19. Bronsgeest / V. Dievoet.
