Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 15-08-2019

Indische Katholieke Partij

betekenis & definitie

(afk. I.

K. P.), politieke partij in Ned.-Indië, welke zich volgens haar statuten ten doel stelt aan „de Kath.

Politieke Vereenigingen inlichtingen te verstrekken aangaande alle voor Ned. Oost-Indië van belang zijnde politieke aangelegenheden, haar te steunen en hare onderlinge samenwerking te bevorderen, alsmede deel te nemen aan de verkiezingen voor den Volksraad en voor die locale Raden, in welker gebied geen Kath.

Politieke Vereeniging bestaat”; zij werd opgericht 7 Nov. 1918 te Batavia, en 22 Nov. 1918 betuigde de apost. vicaris van Batavia zijn instemming met het doel en het streven der partij.De politieke ontwikkeling van Indië maakte de politieke organisatie der Katholieken aldaar noodig. Aanleiding tot zelfstandige organisatie van dezen waren de verkiezingen voor den gemeenteraad van Batavia medio 1917. Om een Katholiek in den gemeenteraad van Batavia te brengen, vereenigden zich eenige Kath. ingezetenen dier plaats in Juni 1917 tot een „Voorloopig Comité voor Politieke Actie”. De bij de betreffende verkiezingen geleden nederlaag voerde op 22 Juli 1917 tot de oprichting van de Kath. Vereeniging voor Politieke Actie te Batavia, die tot doel had „de Roomsch-Katholieke beginselen in het politiek leven te doen erkennen en zooveel mogelijk te doen toepassen”. Die Kath. Ver. voor Politieke Actie had een zuiver plaatselijk karakter en men gaf er de voorkeur aan om op andere plaatsen een dgl. vereeniging op te richten, boven het vestigen van een algemeene partij. Wel was de bedoeling de op te richten plaatselijke vereenigingen in een federatief verband samen te voegen. In 1918 en in 1919 werden verschillende plaatselijke vereenigingen opgericht, welke nagenoeg ongewijzigd de statuten van de Vereeniging te Batavia overnamen. Als een federatie nu van die plaatselijke vereenigingen kwam de I. K. P. tot stand, hetgeen ook in overeenstemming was met de eigenaardige moeilijkheden, die aan het vereenigingsleven in Indië verbonden zijn. Vanzelfsprekend is dan ook, dat de I. K. P. zich van inmenging in de interne aangelegenheden der plaatselijke vereenigingen te onthouden heeft. T.o.v. de politieke werkzaamheid in de gedragslijn der plaatselijke vereenigingen heeft de I. K. P. slechts adviseerende bevoegdheid, maar wel heeft zij in tegenstelling met en boven de plaatselijke vereenigingen de taak en de bevoegdheid de Kath. gemeenschap van Indië te vertegenwoordigen in de landspolitiek en ook tegenover de politieke organisatie der Katholieken in het moederland.

Het vereenigingsjaar 1919 werd vooral besteed aan de samenstelling van een program en daartoe werden de heeren Schmutzer en Feber in commissie benoemd, die na raadpleging van de heeren van Rijckevorsel en van Hoof en verschillende andere vooraanstaande Katholieken een concept-program opstelden, hetwelk in Aug. 1919 aan de aangesloten vereenigingen ter beoordeeling werd toegezonden. De van de verschillende vereenigingen binnengekomen amendementen hebben toen geleid tot het opmaken van een program, dat gevolgd is door een politiek werkplan. Voorzitter der I. K. P. is thans (1936) de heer P. Kerstens, die ook als zoodanig gekozen lid van den Volksraad is. Verder hebben nog in den Volksraad zitting drie door den G.G. benoemde leden, die Katholiek zijn. Groenen. Lit.: L. J. M. Feber, Nota betreffende de I. K. P.