Gregorius XIII (Hugo Buoncompagni) - paus (13 Mei 1572 tot 10 April 1585). * 7 Jan. 1502 te Bologna. Vóór zijn intrede in den geestelijken stand was zijn leven niet onberispelijk geweest; als paus leefde hij vroom en werd een der voornaamste leiders der zgn.
Contra-Reformatie en der doorvoering van de besluiten van het Concilie van Trente.Vooral heeft hij al zijn ijver gericht op de wetenschappelijke vorming van een voorbeeldige geestelijkheid: door zijn rijke fundaties is hij de tweede stichter van het Collegium Romanum (de theologische en philosophische faculteit daarvan heet nu nog naar hem de ➝ Gregoriaansche Universiteit); ook het Germaansch en het Hongaarsch college heeft hij aldus bevestigd, het Grieksch en het Engelsch college nieuw opgericht. Deze alle te Rome, ter opleiding van priesters voor de respectieve landen; doch ook elders heeft hij nog tal van colleges en seminaries (in het geheel ong. 24) opgericht of rijkelijk gesteund. Ook gaf hij een verbeterd Corpus Iuris Canonici uit.
In geheel Europa steunde G. met kracht en ijver de Kath. herleving (➝ Possevinus naar Rusland, Jezuïeten naar Zweden enz.); te betreuren valt, dat hij naar aanleiding van de bloedige vervolging der Katholieken in Engeland, in theorie een sluipmoord op koningin Elizabeth niet afkeurde, die voor hem als onwettig overweldigster gold. Doch feitelijk heeft hij nooit tot een moordaanslag op haar opgewekt of ertoe meegewerkt.
Over de belangrijke door hem tot stand gebrachte Kalenderhervorming, zie ➝ Gregoriaansche Kalender; over het hem ten onrechte verweten vreugdebetoon naar aanleiding van den Bartholomaeusnacht, zie ➝ Bartholomaeusnacht.
Lit.: Pastor, Gesch. der Päpste (IX-1923).
