1° naam voor de overeenkomst, 12 Febr. 1577 gesloten tusschen de Staten-Generaal en don Juan, waarbij deze als landvoogd erkend werd, onder voorwaarde, dat de Spaansche en andere vreemde troepen zouden vertrekken, en wel over land. Het verdrag was een bevestiging der Pacificatie van Gent, doch in strijd daarmede werd bepaald, dat de Katholieke godsdienst overal, dus ook in Holland en Zeeland, gehandhaafd zou worden.
Beide gewesten opperden evenals de prins bezwaren, maar verklaarden zich bereid het Edict onder zekere voorwaarden te erkennen.J. Cornelissen.
2° Eeuwig Edict heet het besluit door de Staten van Holland 5 Aug. 1667 genomen, waarbij de toekomstige positie van den jeugdigen prins van Oranje geregeld werd. De magistraatsbestelling in de steden zou blijven, gelijk zij was; de Staten zouden de ambten blijven vergeven, welke zij in 1650 aan zich getrokken hadden. Het stadhouderschap in Holland bleef afgeschaft en het kapitein- en admiraal-generaalschap der Unie werd onvereenigbaar verklaard met het stadhouderschap van eenig gewest. Voortzetting dus van de politiek, die civiel en militair gezag wilde gescheiden houden. Volgens Hans Bontemantel („De regeeringe van Amsterdam soo in ’t civiel als crimineel en militaire”) was het voorstel er toe uitgegaan van Gillis Valckenier, burgemeester van Amsterdam, en Gaspar Fagel, pensionaris van Haarlem, van de partij dus, welke tusschen de aanhangers van De Witt en die van den prins instond. De Witt nam het voorstel over, wijl het, gezien de groeiende volksgenegenheid voor den prins, ondoenlijk zou blijken Oranje op den duur buiten alle regeeringsposten te houden, en het op deze wijze mogelijk zou kunnen zijn de eensgezindheid te bewaren, zonder dat de Staten de macht uit handen gaven. ➝ Harmonie.
J. Cornelissen.
Edict van Callistus. Hippolytus en Tertullianus spreken beiden van een edict aangaande de boetetucht, dat volgens hen veel te laksch was. Hippolytus bedoelt ongetwijfeld een edict van paus Callistus. Omtrent den tekst van Tertullianus gaan de meeningen uiteen. Volgens sommigen bedoelt hij Zephyrinus, volgens anderen Callistus, terwijl weer anderen overtuigd zijn, dat hij den bisschop van Carthago op het oog heeft. Mogelijk heeft die bisschop een edict van Rome eenigszins gewijzigd voor zijn kerk gepromulgeerd.
Lit.: Vellico, in Antonianum (1930); Franses, Das Edictum Callisti in der neueren Forschung (in Studia Cath. I 1924); Galtier, in Rev. d Hist. Ecclés. (1927; 1928). Franses.
Edict van Milaan, ➝ Constantijn de Groote (sub II).
Edict van Nantes, ➝Nantes.
Edict van St. Germain, ➝ St. Germain.
Edict van Worms, ➝ Worms.
