Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 18-04-2019

Broom

betekenis & definitie

Broom - Een chemisch element, atoomgewicht 79,916, atoomnummer 35, aantal isotopen 2, smeltpunt —7,2° C, kookpunt 58,8° C, s.g. bij 20° 3,12, chemisch symbool Br. Het broom werd het eerst door Balard in de jaren 1824—1827 uit het water der zoutmoerassen te Montpellier verkregen.

Eerst noemde hij de stof muride, doch later broom (< Gr. bromos = stank).

Broom is een bruinroode zware vloeistof met een s.g. van 3,12. De dampen hebben een verstikkenden geur en tasten de ademhalingsorganen, de slijmvliezen der oogen en de huid der handen aan. Broom werkt op vele stoffen betrekkelijk heftig in, zoo bijv. op de meeste metalen, en vooral wanneer een weinig water aanwezig is. In water lost het op, vooral wanneer in het water sommige zouten (vooral ammoniumacetaat) zijn opgelost.

De waterige oplossing draagt den naam van broomwater. Met waterstof verbindt het zich bij verhitting of met een katalysator tot broomwaterstof, doch de reactie is veel minder heftig dan bij chloor. Ditzelfde kan overigens van alle reacties gezegd worden, die het broom geeft.

De hoeveelheid broom, die bij benadering jaarlijks wordt geproduceerd, bedraagt voor Duitschland 1 400—1 500 ton, voor de Vereenigde Staten 1 200— 1 400 ton en voor Frankrijk 350—400 ton. De eenige wijze, waarop de afscheiding uit de oplosbare broomverbindingen tegenwoordig nog geschiedt, is door de inwerking van chloorgas op de bromiden, die in de moederloogen der kalizouten voorkomen. De technische uitvoering van het winningsproces moge inde figuur duidelijk zijn: boven in den toren A loopt het zoute water, waaruit de broomwinning zal plaatsvinden. De toren is gevuld met zuurvaste steenen.

Van onderen af wordt chloorgas ingevoerd, dat in de ruimte B eerst de laatste resten broom heeft verdreven en meegevoerd uit de bijna uitgewerkte zoutoplossing, die door tevens doorgevoerden stoom aan het koken wordt gebracht. De broomdampen, die ontwijken, worden in C afgekoeld en condenseeren in F tot een vloeistof. De daaruit ontwijkende dampen, die ook nog veel chloor bevatten, worden in G door ijzerdraaisel vastgelegd in den vorm van ijzerbromiden. Later kan hieruit met overmaat chloor weer broom worden gewonnen.

Het grootste gedeelte van het broom wordt gebruikt voor de bereiding van broomzilver ter vervaardiging van photographische platen. Verder maakt men er kalium-, natriumen ammoniumbromide van, die in de geneeskunde en photographie worden gebruikt. Als „bromum solidificatum” wordt gebruikt broom, dat door kiezelguhr is geabsorbeerd. Broom wordt ook gebruikt bij het desinfecteeren van localen (4 g per m3). Verder wordt het verwerkt tot bromoform. Ook het slaapmiddel „Adalin” is een broomverbinding.

Lit.: J. W. Mellor, A Comprehensive Treatise of Inorganic and Theoretical Chemistry (II); Ullmann, Encyclopaedie der technischen Chemie; verder alle uitvoerige leerboeken. “v. d. Beek