Amazonen - (Gr. myth.), een krijgshaftig volk van vrouwen, met de voornaamste Gr. helden strijdend, te paard; jageressen. Ze vormden een staat, dien men zich in het N.O. van KI. Azië dacht, bij Themiscyra aan den Thermodon. Slechts aan kinderen van het vrouwelijk geslacht wijdden zij haar zorgen.
Dikwijls bracht de traditie haar in verband met de Scythen, maar men localiseerde ze ook wel bij de Kaukasus, in Libië, en tenslotte ook in Illyrië. Meerdere steden aan Kl. Azië’s Westkust zouden door A. gesticht zijn. Koninginnen: Penthesilea, Hippolyte, Antiope. Heracles’ tocht om den gordel van Hippolyte te halen, had een pendant in de Attische sage van Theseus, die Antiope met zich naar Athene voerde.
De A. trokken op tegen Athene; gevecht bij den Areopagus. In den tijd van Alexander den Grooten leefden de sagen omtrent de A. krachtig op door het verhaal, dat deze in Hyrcanië de koningin Thalestris bezocht had. Verklaring van den naam A. is onzeker en ook de verklaring der sagen zelf. Men ziet daarin herinneringen aan de levenswijze der vrouwen van Noordelijke volken; ook brengt men ze in verband met het matriarchaat.
Lit.: Roscher, Ausführliches Lexikon der griechischen und römischen Mythologie (I); Daremberg-Saglio, Dictionnaire des Antiquités grecques et romaines (I); Ed. Meyer, Geschichte des Altertums (I, 1 1907); Lübker, Reallexikon des klassischen Altertums (1914).
Davids.
Voorstelling in de kunst. Bekendste voorst. zijn de gewonde A., die volgens de overlevering door Cresilas, Phidias en Polycletus gebeeldhouwd waren en zich te Ephese bevonden. Een beeld in het Vaticaan (de aan het bovenbeen gewonde A.) wordt voor een copie van Cresilas gehouden, dat op het Kapitool (de onder de borst gewonde A., steunend op een speer) voor een copie van Phidias. De gewonde A. te Berlijn, die veel verwantschap vertoont met de Doryphorus, wordt meestal oorspronkelijk aan Polycletus toegeschreven. Uit de oudere school van Pergamum stamt de gedoode A. (Napels), die een kind nog aan de borst drukte; het beeld was een wijgeschenk van koning Attalus. Op de Z. fries van den Apollotempel in Phigalia en op de fries van het Mausoleum te Halicarnassus wordt de A.-strijd voorgesteld. Knipping.