Thascius Gaecilius (200-258) heilige, Latijns kerkvader en martelaar, was zonder twijfel de meest vooraanstaande bisschopsfiguur uit Romeins Afrika in de 3de eeuw en een van de eerste Latijn schrijvende kerkvaders. Pas op volle levensrijpheid ging hij tot het Christendom over en werd toen heel spoedig bisschop van Carthago, waar hij vroeger rhetor was geweest.
Een van de theologische vraagstukken waarmee hij in aanraking is gekomen, zijn haast alle van practische en pastorale aard. Vooreerst de kwestie van de kerkelijke zondenvergeving: in zijn tijd werd deze aan de geloofsafvalligen meestal geweigerd.
Tegenover het grote aantal Lapsi in de kerkvervolging van keizer Decius betoonde Cyprianus meer barmhartigheid. Over het H.
Misoffer schrijft hij een uiterst merkwaardige brief tegen de zgn. Aquariërs, die uitsluitend water in de plaats van wijn voor de Eucharistie gebruiken.
Bij de kerkscheuring door Novatianus steunde hij zonder aarzelen paus Cornelius van Rome. Met diens opvolger, Stefanus, geraakte hij echter in hevig conflict bij gelegenheid van de ketterdoopstrijd.
Cyprianus wordt in verband daarmee meer dan eens ten onrechte als voorstander van het episcopalisme voorgesteld. Zelf was hij ongetwijfeld de leider van het Afrikaanse episcopaat, doch hij erkende Rome als de eerste en voornaamste zetel en de oorsprong van de eenheid van de Kerk, zonder daaruit alle gevolgtrekkingen af te leiden.
Door de kerkvervolging verdreven, werd hij in 258 gevangengenomen en na een kort proces, waarbij hij een' heerlijk geloofsgetuigenis aflegde, onthoofd. G. PH.
