(’scha:duw) v. (-en; -tje) Gr. skotos, duisternis]
I. Eig. iets min of meer donkers, ontstaan door onderschept licht nl.
1. a. Algm. beperkte ruimte waar het licht onderschept is of niet doordringt; in grote massa’s lag het park.
b. schaduw als beschutting tegen licht of warmte van de zon: de van de hoge eiken zal hem heilzaam zijn.
2. vorm waarin iemand of iets zich, door het licht te onderscheppen, ergens op aftekent: de van een toren; bij-, half-, kern-, slagschaduw; zij zag twee dikke -en zich bewegen; iets wat hem als zijn volgt; ons leven vliegt voorbij als een -. Gez. niet in iemands kunnen staan, aanmerkelijk bij hem achterblijven; tegen zijn eigen vechten, tegen een ingebeelde tegenstander; zijn vooruitwerpen, zich laten vermoeden.
Syn. schim, spook. II. Metn.
1. toestand waarbij het licht onderschept is of niet doordringt: in de van de nacht lag het slot; de een stond op de voorgrond, de ander meer in de de -(en) van de dood, de steeds, spoedig dreigende dood; iemand, iets in de stellen, overtreffen.
2. [van I 1 b] plaats met schaduw als beschutting: geen kunnen vinden.
III. Metf. [van I]
1. weinig verlichte plek van beperkte omvang: licht en -(en) op een schilderij; groene -en deden zich in het bos aan het oog voor.
2. beschutting, bescherming: verberg mij onder de van uw vleugelen; de nijverheid bloeit in de van de vrede.
3. iets wat alleen in iemands voorstelling bestaat, hersenschim: dat is - en geen werkelijkheid; een omhelzen; met, tegen een vechten; naar een grijpen, naar iets wat niet bestaat.
4. iets wat geheel of grotendeels de kracht, het leven, de waarde mist van wat het moet zijn of oorspronkelijk geweest is: hu is nog slechts een van wat hij in zijn jonge jaren was; het Romeinse Rijk was nog slechts een van de verleden grootheid; de oude plechtigheden waren slechts -en van het huidige offer; dat is geen meer van geluk; -en van gedachten; geen schijn of meer van hoop.
5. vlek: dat werpt een donkere op zijn anders flink karakter.
