m. [Fr. Hz < Lat.
Oryza] I. Eig. veel als voedsel gebruikt graan uit de aarpluim van een tropische graansoort : ruwe -; de bast, bolster, dop, schil van de -; (on)gedopte, (on)geplette -; gestampte, gebroken, gemalen -; geglansde, gepolijste, gekleurde -; gekookte, gestoomde -.
II. Metn.
1. die plant (Oryza sativa) : de wordt in het water uitgeplant; in Oost-lndië heet de padie.
2. kooksel, gerecht van rijst : met krenten, appelen, kerrie; met boter en suiker, met rabarber, pruimen, abrikozen, peren, perziken; met kip.
III. Metf, tweekorrelige tarwe.
Enc. Rijst is een der oudste kultuurgewassen. De oorsprong er van is te zoeken in Zuidoost-Azië, hetzij in China, waar zij reeds vóór 2000 v. K. verbouwd werd, hetzij in Indië. Uit dit land kwam zij naar Perzië en naar deEufraat-Tigris-landen.en van Babylon, door de Arabieren, naar Egypte. In Java schijnt de rijst te zijn ingevoerd in de IIde of de IIIde eeuw n.
K. De Arabieren brachten haar naar Spanje en in 1630 begon men rijst te telen in Italië. Weldra strekten de velden zich uit van de Po Vlakte tot in de Romagna, doch de malaria, een gevolg van de kunstmatig bevloeide rijstvelden, deed de rijstbouw door de regering beperken. Eerst in 1701 werd de rijstbouw in Amerika ingevoerd. Zuidoost-Azië levert 97 % der rijstproduktie en de daar liggende zeer bevolkte landen Vóór-Azië, China, Japan en Java zijn de hoofdverbruikers. Rijst is het hoofdvoedsel van meer dan 1/4 der mensheid.
Behalve als voedingsmiddel, wordt zij in Azië ook voor de bereiding van meel en alkoholische dranken gebruikt. Bij ons wordt ze voor de rijstebrij gebezigd en het meel voor het vervaardigen van poudrederiz. Van alle graansoorten bevat rijst het grootste zetmeelgehalte. In het zilvervliesje ervan komen veel vitaminen voor, en de beriberi heeft men onder de rijstetende inheemse bevolking kunnen bestrijden door de rijst minder goed te doen pellen.
