koningen:
I. Lodewijk de Vrome.
II. de Stamelaar 877879, uit het geslacht der ➝ Karolingers, zoon van Karel de Kale. III. 879-882, uit het geslacht der ➝ Karolingers, regeerde met zijn broeder Karloman, moest bij het 2de Verdrag van Verdun (879) West-Lotbaringen aan Duitsland afstaan; zijn overwinning op de Noormannen te Saucourt 881 is in het Lodewijkslied verheerlijkt. IV. van Overzee 936-954, uit het geslacht der ➝ Karolingers, zoon van Karel de Eenvoudige, in Engeland opgevoed, schoonbroer van keizer Otto I van Duitsland, die hem tegen Hugo van Francië ondersteunde.
V. 986-987. laatste koning uit het geslacht der ➝ Karolingers.
VI. de Dikke 1108-1137, uit het geslacht der Capetingers, zoon van Filips I en van Bertha van Holland, wist zijn gezag in de koninklijke domeinen tegenover de vazallen te handhaven. VII. de Jonge 1137-1180, uit het geslacht der Capetingers, ° 1120, zoon van (VI), ondernam met Koenraad III de 2de kruistocht; door zijn echtscheiding van zijn gemalin Eleonora van Poitou, en haar huwelijk met Hendrik Plantagenet, kwam Zuidwest-Frankrijk aan Engeland. VIII. de Leeuw 1223-1226, uit het geslacht der Capetingers, zoon van Filips II Augustus, † op een tocht tegen de albigenzen. IX. de Heilige 1226-1270. uit het geslacht der Capetingers. ° 1215 te Poissy, zoon van (VIII) en Blanca van Castilië, die in zijn plaats tot 1236 regeerde en de adel tot onderwerping bracht; ondernam 1248-1254 een ongelukkige kruistocht naar Egypte en Syrië; bevorderde de landsvrede, de godsdienst en het rechtswezen; ondernam 1270 een tweede kruistocht tegen Tunis waar hij †. Feest; 26 aug. Als mansnaam ook; Lode, Louis, Lowie, Lowies, Lou, Loe.
X. de Twistzoeker 1314-1316. uit het geslacht der Capetingers, zoon van Filips IV.
XI. 1461-1483, zoon van Karel VII, ° 1423 te Bourges, onderwierp de grote leenheren die de Ligue du Bien public hadden gevormd, schiep het absolute koningschap en verkreeg van de paus de titel Allerkristelijkste Koning, nam na de dood van Karel de Stoute (1477) Boergondië en Artois in bezit, † 1483 te Plessis-lez-Tours. XII. 1498-1615, ° 1462, verwierf door huwelijk Bretagne, veroverde 1499 het hertogdom Milaan, moest Napels, dat hij met Ferdinand II van Spanje 1501 veroverd had, 1504 aan deze overlaten, streed als lid der Liga van Kamerijk 1508-1509 tegen Venetië, werd door de Heilige Liga 1512 uit Italië verdreven, 1513 te Guinegate door de Engelsen verslagen; wegens zijn zacht en rechtvaardig bestuur „Vader des Volks” genoemd, † 1515 te Parijs. XIII. 1610-1643, ° 1601 te Fontainebleau, † 1643 te Saint-Germain-en-Laye. Voor hem regeerden zijn moeder Maria de Medici en haar gunsteling Concini, 1617 Luynes, 1624 Richelieu. XIV. 1643-1715, ° 1638 te Saint-Germain-en-Laye, † 1715 te Versailles. Tot 1661 liet hij Mazarin regeren, die door zijn strijd tegen de Fronde (1648-1653) het absolutisme voorbereidde, en door de Vrede van Münster 1648 en de Vrede der Pyreneeën 1659 met Spanje, Artois, een stuk van Vlaanderen en Duinkerken verkreeg, en de weg baande voor Frankrijks voorrang in Europa.
Lodewijk huwde 1660 met de erfgename van Spanje, Maria Teresia, oudste dochter van Filips IV en begon 1661 zijn persoonlijk bewind. Met behulp van uitstekende staatslieden (Colbert, Fouquet, Louvois), diplomaten (Pomponne, Avaux), veldheren (Turenne, Condé, Luxembourg, Vauban, Catinat, Villars) en admiraals (o. a. Duquesne) voerde hij het absolutisme door (L’état c’est moi) [Fr. Ik ben de Staat] en maakte van Frankrijk de machtigste mogendheid van Europa, terwijl in Amerika (Canada, Louisiana) en Vóór-Indië machtige kolonies zich ontwikkelden. Door de Devolutieoorlog 1667-1668 tegen de Spaanse Nederlanden, verkreeg hij 12 steden aldaar. De Hollandse Oorlog 1672-1678. waardoor hij de Hollandse Republiek wilde veroveren, bracht hem door de Vrede van Nijmegen in het bezit van Franche-Comté, van verscheidene steden in de Spaanse Nederlanden, van Freiburg en van de Elzas.
Na deze gelukkige uitslagen kende ’s konings heerszucht geen grenzen meer. Hij kwam met de paus in strijd wegens het regaliënrecht en het gallicanisme, vervolgde de hugenoten (dragonnades, 1685 herroeping door toedoen van Lachaise, van het Edikt van Nantes), stichtte de Réunionkamers en bezette midden in vredestijd Straatsburg, Luxemburg en andere steden. In 1686 verenigden Willem III, stadhouder van Holland enz., de meeste mogendheden van Europa tegen hem door het Verbond van Augsburg, en toen Lodewijk zich van de Palts wilde meester maken, brak de Negenjarige Oorlog 1688-1697 uit. Deze eindigde met de Vrede van Rijswijk, waarbij hij van de Palts en Lotharingen moest afzien. Door de Spaanse Erfopvolgingsoorlog 1701-1714, werd de Spaanse kroon aan zijn kleinzoon Filips van Anjou verzekerd, maar tevens Frankrijks overwicht gebroken en het land ekonomisch ten onder gebracht. De regering van de trotse „Zonnekoning” was het schitterendste tijdperk in de geschiedenis van Frankrijk dat op het gebied van wetenschap, kunst en letteren, taal, zeden en mode de toon aangaf in de omliggende landen. XV. 1715-1774, ° 1710 te Versailles, stond tot 1725 onder regentschap van de Hertog van Orléans, tot 1743 van Fleury, later onder de invloed van Madame de Pompadour, Bernis, Choiseul; nam deel aan de Oostenrijkse Erfopvolgingsoorlog 1741-1748, en de Zevenjarige Oorlog 1756-1763; hief 1762 de jezuïetenorde op; verloor bij de Vrede van Parijs 1763 Canada, Louisiana en de meeste bezittingen in Vóór-Indië aan de Engelsen; verkreeg na de dood van Stanislaus Leszinski (➝ Poolse Erfopvolgingsoorlog) 1766 Lotharingen, 1768 Corsica, † 1774 te Versailles. Hij was zedeloos en karakterzwak, en liet zijn land in financiële nood achter. XVI. 1774-1792, ° 1754 te Versailles, huwde 1770 met Maria Antoinette, voerde tevergeefs door zijn ministers Maurepas, Turgot, Malesherbes en Necker hervormingen in, nam 1778 tegen zijn zin deel aan de Amerikaanse Bevrijdingsoorlog.
Een dreigend staatsbankroet noodzaakte hem 1789 de Algemene Staten bijeen te roepen, waarvan de Derde Stand de Franse Revolutie begon. Hij werd 1793 te Parijs onthoofd. XVII. ° 1785 te Versailles, zoon van (XVI), werd met zijn vader en zijn moeder in de Temple opgesloten en 1793 na hun dood, aan de woeste schoenmaker Simon overgeleverd, † 1795 te Parijs. XVIII. 1814-1824, ° 1755 te Versailles, week tijdens de Revolutie 1792 naar Duitsland uit, noemde zich, na de dood van Lodewijk XVII 1795 koning, leefde sinds 1807 in Engeland, werd na Napoleon’s val 2 april 1814 tot koning uitgeroepen, sloot na de 6de Koalitieoorlog de Eerste Vrede van Parijs, vaardigde 4 juni een konstitutionele grondwet uit, vluchtte bij Napoleon’s terugkeer 2 maart 1815 naar Gent, keerde 9 juli naar Parijs terug en sloot, na de 7de Koalitieoorlog de 2de Vrede van Parijs; regeerde eerst met Talleyrand, later met Richelieu en Decazes, verstandig trots de reaktionaire kamermeerderheid, maar de vermoording van de hertog van Berry, zoon van zijn broeder, deed hem naar de konservatieven (Villèle) overhellen, † 1824 te Parijs.
