1270, een tocht van dezelfde LODEWIJK IX tegen Tunis, gedurende welke hij overleed. Ondertussen ging de ene stad na de andere in Palestina voor de kristenen verloren, de laatste was Akko in 1291.
Al hebben de kruistochten het bezit van Jeruzalem aan de kristenen voor nog geen 100 jaren verzekerd, toch zijn ze niet zonder nut geweest voor het kristelijk Europa der middeleeuwen. Zij verhoogden in de Europese staten rust en veiligheid door het vertrek van zoveel krijgshaftige edellieden, die hun strijdlust aan de Saracenen mochten koelen; bevorderden handel en scheepvaart vooral in de Italiaanse zeesteden, alsmede de kunsten en de wetenschappen, door aanraking met het hoger ontwikkelde oosten; maakten de ridder tot strijder voor Kristus’ eer en vermeerderden aanzienlijk de invloed van Kerk en Paus. Ook op het politieke leven in hetwesten hadden de kruistochten een diepgaande invloed. Om de onkosten van de tocht te bestrijden, waren de leenheren dikwijls verplicht, in ruil voor politieke voorrechten, geldelijke hulp aan de ontluikende steden te vragen. Hierdoor werd de ontwikkeling der gemeentelijke instellingen bevorderd en de macht van het leenwezen allengs ondermijnd.
