een in apokalyptische en mystieke teksten veel voorkomend motief waarbij de hoofdpersoon, dikwijls een pseudepigrafische grootheid uit lang vervlogen bijbelse tijden, opstijgt naar de hemelen en daar een rondleiding krijgt. Hij moet daartoe vaak eerst gevaren overwinnen, maar als hij die doorstaan heeft, ontvangt hij geheime kennis over de kosmos en de geschiedenis die alleen aan hem geopenbaard wordt.
Tevens wordt hem vergund God op zijn troon te aanschouwen, hoewel niet altijd. Soms vindt de hemelse reis alleen plaats met de ziel, soms echter met lichaam en al waarbij de opgestegene dan beschermd moet worden tegen het in de hemel alom aanwezige vuur. Zie ook Extase.
