Aan de VATW-analyse liggen vanzelfsprekend meer fundamentele ontwikkelingen op het gebied van bijvoorbeeld economie, milieu, wetgeving, technologie, politiek en maatschappij ten grondslag (zie Keuning en Eppink, 1986). Dit wordt vaak een PEST-analyse genoemd naar de analyse van de bredere politieke, economische, sociale en technologische ontwikkelingen.
In de externe analyse komen deze bredere ontwikkelingen tot uiting in directe effecten op de markt door middel van de vier benoemde marktkrachten. Een externe analyse is het fundament voor elke voorgenomen investering. De praktijk leert dat uit een externe analyse meestal een beperkt aantal belangrijke trends met bijbehorende kansen, succesfactoren en risico’s kunnen worden benoemd, die de basis vormt in elk new business planning traject. Gezien de cruciale relatie tussen een nieuwe activiteit en de omgeving en de vereiste onderbouwing van voorgenomen nieuwe activiteiten, vervult de externe analyse als regel een kanaliserende en leidende rol in new business planning.
