Wognum, een Ban, of Regtgebied, en Dorp, in het zelfde Distrikt, als het Wogmeir, te weeten, de Vier-Noorder-Koggen gelegen, ten Noorden der Stad Hoorn. Eene aanzienlijke uitgestrektheid gronds beslaat dit Ambagt, en is het grootste der Regtsbannen, welke men in deezen oord ontmoet. Niet minder dan het aanzienlijk getal van veertienhonderd vijftien Morgens en driehonderd vijf en zeventig Roeden schatting schuldig Land vindt men, voor deezen Ban, in de Quohieren van Verpondinge aangeschreeven.
Van het nadeelig verloop der tijden, en den ten agter gaanden staat der Ingezeetenen, ontmoet men ook hier een voorbeeld, in het allengskens afneemend getal van huizen, en diensvolgens ook van menschen. Bij eene algemeene telling in den jaare 1632, door gantsch Holland te werk gesteld, bevondt men het getal der huizen te bedraagen honderd vier en tachtig. Honderd jaaren daar naa telde men ’er zesenveertig minder. Nog vier was dit getal verminderd in den jaare 1749. Men bevondt toenmaals het geheele getal, door den gantschen Ban, slegts honderdvierendertig huizen te bedraagen. Van het Dorp, welk den zelfden naam als het Ambagt draagt, vindt men reeds gewag gemaakt, in zeker Verdrag van de Utrechtsche Kerke met die van Epternach, gedagteekend in den jaare 1063. Het ligt, na genoeg, op den afstand van een half uur gaans, in het Noorden van de Stad Hoorn. Reeds in het begin der Elfde Eeuwe hadt men ’er een Kapel, zedert in een Parochie-Kerk veranderd, die aan den H. HIERONYMUS gewijd was. In den jaare 1574 wierdt hier de eerste Leeraar beroepen, die, naar de begrippen der Hervormden, eene meer gezuiverde Leer verkondigde. Zints dat tijdstip, tot in den jaare 1659, verrigtte de Leeraar van Wognau insgelijks het gewijde dienstwerk in het nabuurig Watweide. Zedert het laatstgemelde jaar hebben de wederzijdsche dorpelingen hunnen eigen afzonderlijken Leeraar gehad. De Roomschgezinden hebben hier insgelijks eene Statie.
Zie Tegenwoordige Staat van Holland; HALMA, Tooneel.
