Vaderlandsch woordenboek

Jacobus Kok (1780)

Gepubliceerd op 20-10-2022

GELDORP of GELDROP

betekenis & definitie

eene Hooge Heerlijkheid in Peelland, aan het Riviertje de Kleine Dommel, twee uuren gaans ten Zuidwesten van Helmond; een weinig minder ten Zuidoosten van Eindhoven. De naam deezer Heerlijkheid wil bij verkorting zo veel zeggen ais Geldersdorp, als zijnde van ouds leenroerig geweest, (en ook nog) aan Gelderland: en daarom ook niet onderhoorig aan den Kwartier Schout van Peelland. Daar dit Dorp aan Gelderland onderhoorig was, verdient het eenige verwondering, dat de Gelderschen, in het Jaar 1511, konden goedvinden, dit eertijds zo aanzienlijk pragtig Dorp, met Kerk en al, aftebranden. De Kerk is daar na uit de puinhoopen opgehaald. Dezelve pronkt met een zwaaren en hoogen gemetzelden tooren, welke, in in het Jaar 1627, door het onweder, vernield zijnde, weder hersteld is. Van deeze Heerlijkheid heeft een oud Adelijk Brabandsch Geslagt zijnen naam ontvangen. Naderhand heeft ze behoord aan den Graave VAN HOORN, en is, door koop, de eigendom geworden van den Heer TAULUS EKRINGA.

Het Kasteel, dat in een groot vierkant zwaar gebouw bestaat, is een tijd lang vervallen en onbewoonbaar geweest. EKRINGA heeft het zelve merklijk doen verbeeteren, en op her voorplein een nieuw gebouw stigten. Het is met gragten omgeeven, en staat een weinig van ’t Dorp afgezonderd. In het Dorp zelve zijn verscheidene aanzienlijke gebouwen, die merktekenen van oudheid draagen. De Gereformeerde Predikant neemt den dienst mede waar in de Kapelle te Riel. De Heer van Geldorp bezit aldaar groote voorregten: onder anderen de aanstelling van een Drost en zeven Schepenen, een Secretaris en den Vorster. Bij deeze Leeden berust de Regeering deezer plaats, die hoog, laag en middelbaar Regtsgebied oeffent. Behalven de gemeene Heide, heeft deeze Heerlijkheid 144 morgens bruikbaar bouwen weiland, en 183 huizen. De Landbouw en Veefokkerij maaken het bestaan der Ingezeetenen uit, schoon de wolleweeverijen aldaar mede zeer aanzienlijk zijn.

< >