of le Clercq, gelatiniseerd Joannes Clericus, Frans-Nederlands theoloog, filosoof, historicus, criticus en journalist (Genève 29 Mrt 1657 - Amsterdam 8 Jan. 1736), van jongs af goed graecus en latinist, kwam vooral door zijn studie te Saumur onder de invloed van vrijzinnige theologen; hij las de werken van zijn oudoom Curcellaeus in de uitgave van a Limborch (1674) en van Simon Episcopius, die hem tot Remonstrantse gevoelens brachten. Te Genève niettemin tot de predikdienst toegelaten, zocht hij meer ruimte voor zijn denken en vertrok in 1682 naar Engeland, van daar naar Nederland, waar hij kennis maakte met a Limborch en door deze met Locke.
Van Dec. 1683 tot Pasen 1686 vervulde hij preekbeurten in de Remonstrantse Kerk, daarop volgde zijn benoeming tot hoogleraar in de klassieke talen en het Hebreeuws aan het Remonstrants Seminarium te Amsterdam. Meer literair-historisch dan dogmatisch theoloog, bovendien van Socinianisme verdacht, is hij na de dood van a Limborch, wie hij een lijkrede wijdde (1712), niet tot diens opvolger benoemd. Hij was als Locke empirisch wijsgeer. In zijn tijd een der beroemdste Europese geleerden o.a. door zijn tijdschriften Bibliothèque universelle et historique (16861693), Bibliothèque choisie (1703-1713) en Bibliothèque ancienne et moderne waarin hij nieuwe boeken aankondigde, kent men hem nu nog slechts als uitgever van Erasmus’ Opera in 11 dln (Leiden 1703-1706), een onderneming waaraan zich niemand na hem heeft gewaagd.Lit.: Biogr. Wb. v. Prot. godgeleerden in Ned. II (1920), met bibliografie; A.
Barnes, Jean le Clerc et la République des lettres (Paris 1938}.
