Varianten of variae lectiones noemt men de verschillende lezingen in oude handschriften van hetzelfde werk. Zij ontstaan door gebrekkige taalkennis of achteloosheid der afschrijvers en ook wel door hunne ongepaste zucht om verbeteringen of verklaringen aan te brengen. De varianten van een bepaald geschrift dragen gezamenlijk den naam van critisch apparaat.
Het is de taak der lagere critiek, uit de verschillende lezingen de juiste, dat is de door den oorspronkelijken schrijver gebezigde, op te sporen. Dikwijls echter draagt eene gelukkige gissing (conjectuur) meer bij tot het verbeteren van een bedorven tekst, dan het raadplegen van al de varianten.
