Janus, eene aloude godheid der Romeinen, is vermoedelijk van Pelasgischen oorsprong. De Pelasgers huldigden 2 godheden, symbolen van de natuur en van hare vruchtbaarheid, voorgesteld door 2 schepselen van verschillend geslacht of ook wel door een enkel beeld.
Van de Pelasgers ontvingen de Latijnen deze dubbele godheid, welke naar hunne meening niet slechts over het jaar, maar ook over de lotgevallen der menschen, over oorlog en vrede den schepter zwaaide. Daarom rustte deze in zijne regterhand, terwijl de linker een sleutel vasthield. Zoo was deze godheid geplaatst op een glansrijken troon. Doorgaans echter werd Janus voorgesteld met 2 aangezigten, van welke het een voorwaarts, het ander achterwaarts was gekeerd. Sommigen beschouwden dit als een symbool der wijsheid van Janus, die in het verleden en in de toekomst ziet, — anderen als eene aanduiding van het begin van het jaar, waarbij men het verledene achter zich sluit en eene nieuwe toekomst opent.
Ook ziet men Janus met 4 aangezigten, om — gelijk men, wil — als opperste deurwachter des hemels naar alle windstreken te kunnen zien. Volgens de sage is Janus een van de oude koningen der Latijnen geweest, die zijn volk bekend maakte met den landbouw, het goede wetten gaf en den derwaarts gevloden Saturnus tot zijn mederegent aanstelde, waardoor hij aan zijne onderdanen de gouden eeuw of de eeuw van Saturnus bezorgde.
Alle in- en uitgangen waren onder zijne hoede geplaatst. Hij was de god van den dag en van het jaar en de eerste maand draagt nog altijd zijn naam. Romulus stichtte ter zijner eer een beroemden tempel, die volgens de verordening van Numa geopend werd bij den aanvang van een oorlog, gedurende dezen geopend bleef en dan eerst gesloten werd, wanneer in alle aan de Romeinen onderworpen landen de vrede hersteld was. Dit laatste geschiedde in 700 jaar slechts driemaal, namelijk onder Numa, na den eersten Punischen oorlog, en onder Augustus.
