Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Woonhuizen in Voorburg

betekenis & definitie

Woonhuizen. De oudste huizen van Voorburg zijn eind-16de-eeuwse dan wel vroeg-17de-eeuwse diepe huizen, waarvan een aantal in de 18de of 19de eeuw een nieuwe gevel heeft gekregen.

Een laat-16de-eeuwse kern heeft 't Swaantje (Herenstraat 76), een woon- en winkelpand met blokbepleistering en twee etalagekasten, waarvan één dateert uit circa 1850 en de ander in 1972 naar oud voorbeeld is bijgemaakt. Een trapgevel uit circa 1640 met kruisvensters en sluitstenen met maskerkop-decoratie heeft het huis Vossenburch (Herenstraat 51).

De in gele baksteen opgetrokken trapgevel van Kerkstraat 52 is voorzien van ontlastingsbogen in rode steen. Het in 1630 gebouwde huis Schoolstraat 27 kreeg rond 1750 een klokgevel met houten gevelbekroning en een deuromlijs ting in Lodewijk XV-stijl.

Iets jonger zijn de lijstgevel met gesneden consoles van Kerkstraat 59 (1759) en de ingezwenkte tuitgevel met fronton van Kerkstraat 13 (circa 1760). Een lijstgevel met eenvoudig geprofileerde kroonlijst hebben onder meer Schoolstraat 23 en Kerkstraat 1a (beide met oudere kern), Kerkstraat 38 en Kerkstraat 48 met doorrit (vroege 19de eeuw).

Kerkstraat 42 kreeg rond 1820 een gepleisterde pilastergevel met kroonlijst. Het gezien de muurankers 17de-eeuwse brede pand Herenstraat 33-35 heeft rond 1800 het huidige aanzicht met forse geprofileerde kroonlijst gekregen.

Andere brede panden met lijstgevel zijn Herenstraat 55 (empire-ingangspartij) en Herenstraat 101, gebouwd in 1805 als notariswoning met een ter hoogte van het middenrisaliet omhoog gebogen kroonlijst met consoles. Dit gebouw is sinds 1968 in gebruik als museum.

Het in de kern 17de-eeuwse huis Herenstraat 6-8 heeft een laat-19de-eeuwse gepleisterde lijstgevel met omlijste ingangspartij.In neorenaissance-stijl gebouwd zijn de met tuitgevels uitgevoerde huizen Franse Kerkstraat 2-8 (1888), het middenganghuis Oosteinde 94 (circa 1880) en de huizen Oosteinde 105-107 (circa 1890). Rijk gedecoreerd in een combinatie van neorenaissance- en chaletstijl is Herenstraat 13 (1893). Uit circa 1905 dateren de met vakwerktopgevels uitgevoerde herenhuizen Koninginnelaan 134 e.v. en het pand Herenstraat 86 met houten erker en jugendstil-winkelpui. Andere voorbeelden met een opvallende winkelpui zijn Kerkstraat 44 (circa 1880) in rijke neorenaissance-vormen, Herenstraat 153 (circa 1910) met jugendstil-details en Herenstraat 129 (circa 1910) met klinknagelpui. Het woon- en winkelpand Herenstraat 54, tegenwoordig Huygens apotheek, heeft een herbouwde gevel met hergebruikte elementen uit circa 1880. De onderwijzerswoning Parkweg 20 werd in 1906 gebouwd bij de Van Wassenaer Hoffmanschool naar een ontwerp met jugendstil- en chaletstijl-elementen van G.P.J.

Klumper. Uit datzelfde jaar dateert ook de voorm. haltewachterswoning van de Z.H.E.S.M. Oosteinde 140-142. Dit dubbele huis met houten topgevelbeschot is vergelijkbaar met de huizen Weverslaan 2-14. Het wit gepleisterde pand De Bloeiende Appelboom (Weverslaan 34; 1912) is het woonhuis geweest van de beeldhouwer en architect V. Huszar.

Het woningbouwcomplex Parkweg e.o. werd in 1917-'18 verwezenlijkt in opdracht van de ‘Voorburgsche Woningbouwvereeniging’. In kubistisch-expressionistische stijl door H. van der Kloot Meijburg voor eigen gebruik ontworpen is het huis De Burcht (Parkweg 7-9; 1921). Een opvallend voorbeeld van een huis in zakelijk-expressionistische stijl is Vronesteijn (Oosteinde 237; 1935).

< >