Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Woonhuizen in Voorschoten

betekenis & definitie

Woonhuizen. Een 16de-eeuwse oorsprong heeft het driebeukige diepe huis Treubstraat 21-23, dat bestaat uit een met riet gedekte laat-gotische éénkamerwoning (circa 1550), een in de 18de eeuw gewijzigd voorhuis met kelder en opkamer (mogelijk nog 16de-eeuws) en een achterhuis uit 1890.

Inwendig bevat het huis oude balklagen en een spiltrap. Het van een rood gesausde tuitgevel voorziene diepe pand Molenlaan 5 is van oorsprong een laat-16de-eeuwse hallenhuisboerderij, die in de 17de eeuw is verbouwd tot een zogenaamde bierstekerij (opslaggebouw).

In 1750 heeft men de stal vervangen door een nieuwe aanbouw met bierkelder en gelagkamer. Uit de 17de eeuw dateren het later gepleisterde dwarse huis Treubstraat 33.

Voorstraat 17 heeft een 18de-eeuwse afgeknotte klokgevel in gele baksteen en Voorstraat 41 een 18de-eeuwse in- en uitgezwenkte gevel. Voorstraat 40 en 42 zijn voorzien van ingezwenkte tuitgevels.

Opmerkelijk is het oorspronkelijk als woonhuisgedeelte van een boerderij gebouwde pand Koopmanswelvaren (Voorstraat 11). Dit in 1775 in Lodewijk XVI-stijl gebouwde dwarse huis heeft boven de omlijste ingang een gevelpartij met pilasters.

Het interieur bevat een vestibule met stucwerk uit de bouwtijd en een pronkkamer versierd met geschilderde behangsels waarop arcadische landschappen.In 1867 verrees het sobere eclectische huis Voorstraat 37. Vergelijkbaar hiermee, maar gepleisterd, is het huis Voorstraat 39 met uitgebouwd ingangsportaal. De wit gepleisterde villa Helvetia (Leidseweg 40) werd in 1882 in vroege chaletstijl gebouwd voor J.M. van Kempen, directeur van de zilverfabriek. Karakteristieke neorenaissancevoorbeelden zijn het forse herenhuis Beresteyn (Leidseweg 191; circa 1885), het doktershuis Voorstraat 23 (circa 1890) en de met opvallende hoektorenpartijen ontworpen villa's Leidseweg 37-41 (circa 1890). Het woon- en winkelpand Voorstraat 3, vroeger bekend onder de naam ‘De Blauwe Ster’, heeft een houten winkelpui in neorenaissancestijl (circa 1895) en een winkelinterieur uit circa 1910. In chaletstijl uitgevoerd is Leidseweg 35 (circa 1905). Voorbeelden van volkswoningbouw zijn het complex St.-Nicolaaspark (Leidseweg 206-252; circa 1910), bestaande uit een blok eenlaagspanden en een blok tweelaags woningen met hoekgevelpartij, en de woningen Leidseweg 500-522 met neorenaissance-details.

< >