Vaderlandsch woordenboek

Jacobus Kok (1780)

Gepubliceerd op 30-01-2024

ADRIAANZ (Broer Kornelis)

betekenis & definitie

meest bekenstond er den naam van Broer Kornelis van Brugge, alzo hij daar, den tijd van dertig Jaaren, als Franciscaner Monnik en Gardiaan van die Orde, met grooten ijver had gepredikt. Hij was niet alleen een Godgeleerde, maar ook, naar de omstandigheden der tijden, in de Taalen wel ervaren.

Zeer veel bemoeide hij zig met Staatszaken, dezelve doorgaans op den Predikstoel brengende, en als dan zijne uitleggingen draaijende, naar dat de zaken, van den een of anderen kant, ten voor- of nadeel liepen, en de Spanjaarden of Staaten hem nabij kwamen. Hij wist, gelijk het spreekwoord zegt, de Huik naar den wind te hangen. Hij was gebooren te Dordrecht, Ao. 1521, en heeft geschreven de VII Sacramentis; Conciones Doctissimae; dus verhaalt Zweertius in zijn Athen, Belg.Johannes Lernutius zegt, verscheiden geleerde Leerredenen van hem gezien te hebben, die, na zijnen dood, op zijnen naam, uitgegeven, en onder ons bekend zijn met den naam van Sermoenen van Broer Kornelis, doorzaaid met grillen en oneerlijke Loopjes, welke Sanderus voorgeeft, door de Ketters daar in geflanst te zijn; doch dit steunt op geen bewijs. De Protestanten spreeken doorgaans van hem, als van een lompen onbeschaafden Grootspreeker, een volleerd Meester in schelden en lasteren. Hij werd voor een geilen en onkuischen Boef gehouden; doch wij vinden onnodig, die te meermaalen herhaalde schandelijkheden hier ter neder te stellen. Hij moest Brugge, om die reden, verlaten; doch vond, een Verdediger onder de Nederlanders, gelijk men zien kan in de Kerklijke Oudheden van Zuid-Holland, in de Aantekeningen op bl. 133: hoewel ook aldaar bevestigd wordt, dat de Monniken, voortijds, veele Fabelen, in plaats van Euangelische Waarheden, op den Predikstoel bragten. Men zegt, dat de vermaarde Schilder Hubertus Goltzius zijne Sermoenen in het licht heeft gebragt.

In ‘t Jaar 1576, werd hem het prediken verboden, en, niet lang daarna, het Minnebroeders Klooster, (waarin zijn verblijf was) van het gruwel der Sodomiterij beschuldigd; waarom eenige der Monniken met het Vuur gestraft zijn. Broer Kornelis leefde nog eenigen tijd daarna, maar elendig kwijnende, en aan veele ziekten onderhevig, tot dat de dood hem, den 14 Julij 1581, in den Ouderdom van 60 Jaaren, wegnam; volgens zommigen werd hij in ‘t Klooster te Brugge, volgens anderen in ‘t St. Jans Gasthuis begraven. Op het Kerkhof te Brugge ziet men, in ‘t Latijn, een breedvoerig Grafschrift, waarin zijne deugden ten hoogsten top gevijzeld worden. Doch om dat wij hem in een ander licht beschouwen, dunkt het ons der moeite niet waardig, het zelve hier te plaatzen.

Zie HALMA, VAN MEETEREN, HOOFT, enz.

< >