Er zijn tienduizenden mannen en vrouwen, voor wie een dag bijzonder slecht van start gaat als ze niet de gelegenheid krijgen in alle vroegte een kop koffie te drinken. Van alle warme dranken is koffie waarschijnlijk wel de meest geliefde.
Van een groot volk als het Amerikaanse is bekend, dat het jaarlijks niet minder dan 140 miljard koppen koffie drinkt!Koffie wordt gemaakt van koffiebonen, die in werkelijkheid geen bonen zijn. Het zijn zaden, die ontstaan in rode bessen. Elke koffiebes bevat twee koffiebonen; zulke bessen groeien aan koffieplanten, die 1,50 tot 4,50 m hoog kunnen worden.
Jonge koffiebessen zijn groen. Naargelang ze rijpen, verandert hun kleur in diep donkerrood. In elke bes bevinden zich twee koffiebonen, die voor gebruik geroosterd moeten worden.
Koffie groeit alleen in tropische gebieden. De plant is namelijk niet bestand tegen nachtvorst. Grote hitte kan de koffieplant echter evenmin verdragen; ze wordt dan ook voornamelijk verbouwd op heuvelhellingen, waar de temperatuur gewoonlijk iets koeler is dan in de dalen. De koffieplant heeft een vruchtbare bodem nodig; ze heeft in de bloeitijd behoefte aan veel water en in de rijpingsperiode kan ze niet buiten een behoorlijke dosis zonneschijn. De meeste koffie wordt verbouwd in het noorden van Zuid-Amerika en in de zonnige landen van Midden-Amerika.
Een koffieplantage in bloei kan wedijveren met onze bloeiende Betuwe. De helderwitte bloesems steken in het zonlicht fel af tegen de glanzendgroene bladeren van de plant en doen in schoonheid niet onder voor de fraaie bloesems van de sinaasappelboom. Als de koffieplant uitgebloeid is, verschijnen de bessen. Die zijn aanvankelijk erg klein en groen van kleur. Ze groeien echter snel en veranderen van groen in geel en van geel in helderrood. Als ze rijp zijn kleuren ze donkerrood; sommige lijken zelfs zwart.
De koffiebessen worden pas geplukt als ze rijp zijn. Er zijn twee manieren om de ‘bonen’ uit de bes vrij te maken; de ‘droge’ en de ‘natte’ methode.
Bij de ‘droge methode’ worden de bessen snel gewassen en vervolgens een paar weken lang in de zon te drogen gelegd. Ze worden van tijd tot tijd door elkaar geharkt om het droogproces gelijkmatig te laten verlopen. Aan het einde van de droogtijd worden de droge en verschrompelde bessen fijngewreven, zodat de koffiebonen overblijven. Die zijn dan gereed om verscheept te worden.
De ‘natte methode’ is aanzienlijk sneller. Eerst wordt het huidje van de (harde) bes verwijderd, waarna het overgebleven gedeelte te gisten wordt gezet. Tijdens dit gistingsproces wordt het besvlees zo zacht, dat het gemakkelijk weggewassen kan worden. De overgebleven bonen worden dan snel gedroogd en verzameld.
Voordat koffiebonen gebruikt kunnen worden, moeten ze eerst geroosterd en gemalen worden. Eenmaal geroosterd verliezen de bonen snel hun aroma. Daarom worden de meeste koffiebonen ‘groen’ naar hun land van bestemming vervoerd en eerst daar geroosterd. En meestal worden pas in de keuken zulke geroosterde bonen gemalen.
Niet alle koffïesoorten hebben hetzelfde aroma. Koffie zoals wij die kopen, is meestal een mengsel van verscheidene soorten. Elke koffiefabriek heeft haar eigen mengsels; echte koffiekenners hebben meestal een voorkeur voor een of ander mengsel.
Wie ’s avonds koffie drinkt, kan gemakkelijker wakker blijven. Een heel oud Arabisch verhaal vertelt hoe enkele herders ’s nachts uit hun slaap gehouden werden door hun onrustige schapen die weigerden aan hun nachtrust te beginnen. Bij een nader onderzoek bleek, dat de dieren voortdurend aten van de bessen aan een bepaalde struik. De herders besloten dat voorbeeld te volgen en het resultaat was, dat ook zij die nacht bijzonder levendig bleven en nauwelijks behoefte hadden aan slaap. Op die manier, zo zegt het verhaal, heeft de mens de koffie ontdekt.