Als iemand een huis of een stuk grond wil kopen zonder dat hij over voldoende geld beschikt, kan hij op dat huis of die grond hypotheek nemen. Dat wil zeggen: een bank of een particulier leent hem het ontbrekende bedrag met het huis of de grond als onderpand.
De man, die het geld geleend heeft, moet elk jaar een bepaald gedeelte van het geleende bedrag aflossen en bovendien rente betalen over het nog schuldige bedrag.Hvpotheken kunnen alleen verleend worden op onroerende goederen; d.w.z. goederen, die niet verplaatsbaar zijn. Op auto’s, zeilboten, etc. kan geen hypotheek verleend worden. Ook iemand, die reeds een huis bezit, kan op dat huis een hypotheek nemen. Hij kan het geld, dat hij met het huis als onderpand geleend heeft, gebruiken om andere zaken te financieren. Een hypotheek is altijd lager dan de werkelijke waarde van een onroerend goed. Op een nieuw huis van 30.000 gulden wordt gewoonlijk een hypotheek van 80% gegeven; d.w.z. dat de eigenaar van het huis 24.000 gulden kan krijgen.
Tegenwoordig zijn er speciale hypotheekbanken, die zich uitsluitend bezighouden met het verstrekken van hypotheken. Er bestaan ook zogenaamde ‘tweede’ hypotheken: een tweede geldlening met het huis als onderpand, die - bij gedwongen verkoop van het huis pas op de tweede plaats wordt terugbetaald.