De nominale rente is het rentepercentage waarmee kredietverstrekkers de maandlasten bepalen. De nominale rente wordt per jaar bepaalt, terwijl de rentelasten maandelijks betaalt moeten worden. Hierdoor is de nominale rente lager dan de effectieve rente. Tevens wordt bij de nominale rente geen rekening gehouden met extra kosten.
Bij het berekenen van de maandlasten gaan hypotheekverstrekkers uit van de nominale rente. Dit is het percentage rente dat ze jaarlijks over de hypotheek willen ontvangen. Hypotheekverstrekkers vragen echter van hun klanten dat de hypotheeklasten maandelijks betaald worden.
Hierdoor betalen woningeigenaren feitelijk iets meer dan de nominale rente. Stel dat een klant een lening van 200.000 euro heeft afgesloten tegen 3% rente. Dan moet er jaarlijks 6.000 euro rente betaald worden. Doordat de hypotheekverstrekker dit wil verdelen over een jaar betekent dit maandelijks 500 euro rentelasten voor de woningeigenaar. Hierdoor loopt hij of zij rente mis, want over het betaalde bedrag aan rente kan de woningeigenaar zelf geen rente meer ontvangen. Wanneer de rente jaarlijks betaald zou moeten worden had de woningeigenaar bijvoorbeeld 400 euro rente kunnen ontvangen over deze 6.000 euro. Doordat dit niet het geval is betaalt de woningeigenaar feitelijk meer rent dan het nominale rentepercentage. Dit wordt de effectieve rente genoemd.
In de berekening van de nominale rente is ook geen rekening gehouden met extra kosten, zoals een afsluitprovisie. Vanaf 2013 geldt er een provisieverbod, waardoor sindsdien de afsluitprovisie niet meegenomen mag worden in het rentepercentage. Maar hypotheekverstrekkers kunnen nog steeds kosten in rekening brengen voor het afsluiten van een hypotheek. Deze kosten kunnen betaalt worden bij het afsluiten van de hypotheek, maar kunnen ook meegenomen worden in de maandelijkse rente. Hierdoor stijgt de effectieve rente ten opzichte van de nominale rente.
