Handelslexicon

J. Hagers (1910)

Gepubliceerd op 13-03-2019

Beurs

betekenis & definitie

Beurs - Eng. exchange, Fr. bourse, D. börse, de openbare plaats, waar kooplieden, makelaars, assuradeurs, reeders, vervrachters en bevrachters, scheepsgezagvoerders, bankiers, kassiers, kapitalisten, speculanten, kortom allen, die zich met den handel in welken vorm dan ook bezig houden, op bepaalde tijden, gewoonlijk eens per dag bijeenkomen, om hunne zaken te doen, hunne waren aan te bieden, zich te voorzien van wat zij noodig hebben, afspraken te maken, overeenkomsten te sluiten, rekeningen te vereffenen, in het algemeen te verrichten, wat den handel vereischt en ter beurze afgedaan kan worden.

Vraag en aanbod ontmoeten elkander hier het beste en het openlijkst. Daardoor ontstaat aan de beurs een vrij juiste bepaling der waarde van de verschillende zaken op den dag, waarop de koop en verkoop plaats heeft en wordt de beursprijs in den regel dan ook als de werkelijke waarde aangenomen. W. v. K. art. 59. Somwijlen gelukt het den speculanten om de prijzen der artikelen te drukken of te doen stijgen, maar ook in dit geval drukt de beursprijs de waarde uit, die door sommigen op dit oogenblik aan de verhandelde zaak wordt toegekend.

Het bezoeken der beurs heeft dit voordeel, dat allen, die direct of indirect meer of minder bij den handel zijn betrokken, hier de ruimste markt vinden, elkander hier persoonlijk ontmoeten en spreken, elkander beter leeren kennen en naar waarde schatten, een helderder inzicht krijgen aangaande den loop, dien de handel neemt, beter vraag en aanbod leeren kennen en daarnaar hunne plannen en ondernemingen kunnen inrichten; de beurs is dan ook de plaats, waar de koopman bijna alles kan vernemen, wat hij moet weten om zijne zaken met voordeel te drijven of zich voor schade te hoeden. Het is dan ook een vaste gewoonte, dat ieder koopman de beurs dagelijks bezoekt, en men beschouwt het wel als een ongunstig teeken, wanneer hij om onbekende redenen één beursgang verzuimt, zijn crediet kan dan in opspraak gebracht worden.

Daartegenover staat, dat soms ook de beurs verlaagd wordt tot een reusachtig speelhuis van de ergste soort, waar men zich niet schroomt, om op de schandelijkste manier oneerlijke winst te behalen, en waar het geluk van geheele familiën en van duizenden op de meest roekelooze wijze op het spel wordt gezet.

De zorg voor de uitwendige orde is toevertrouwd aan het beurscomité, een commissie, door den handel of op de openbare macht daartoe benoemd. Het beursreglement omschrijft de regelen, die in acht worden genomen, ten einde een goeden en geregelden gang van zaken zooveel mogelijk te verzekeren.

Was vroeger het bezoeken van de beurs vrij, later is men in vele buitenlandsche plaatsen eene contributie gaan heffen op het beursbezoek en ook te Amsterdam bestaat sedert 1883 een gemeentelijke beursbelasting.

Naast de eigenlijke openbare beurzen van koophandel bestaan er ook niet openbare of stille beurzen, gewoonlijk koffiehuizen en dergelijke inrichtingen, waar men ook zeker was elkander op gezette tijden te zullen ontmoeten, en waar geen beperkingen de bezoekers bonden aan beurstijd en beursgang. Zoo ontstond te Hamburg de Börsenhalle, te Parijs de beurs van Tortoni, die in de Passage du Panorama, die van den Boulevard, welke ’s avonds gehouden wordt, te Amsterdam vroeger de EffectenSocieteit en tijdens den oorlog van 1870 werd aldaar ’s avonds beurs gehouden bij Roetemeyer, een destijds gerenommeerd bierhuis in de Amstelstraat, ter plaatse, waar nu het Panopticum staat.

In sommige plaatsen heeft men afzonderlijke beurzen voor verschillende takken van den handel. Tengevolge van de groote uitbreiding, die de effectenhandel heeft gekregen, zijn op sommige plaatsen daarvoor afzonderlijke beurzen gesticht, terwijl dan elders voor de andere takken beurs gehouden wordt.

De Amsterdamsche beurs bekleedt nog steeds op de wereldgeldmarkt een belangrijke plaats. Door de vele beschikbare kapitalen, die men niet altijd met het gewenschte voordeel in den goederenhandel kon plaatsen, traden onze voorouders al vroeg op als leeners, geldgevers, aan vorsten en staten, aan compagnieschappen en maatschappijen. Voeg daar nog bij, dat de Hollandsche spaarzaamheid menig burgerman een kapitaaltje deed verzamelen, waarvoor hij een vruchtbare plaatsing zocht en die vond in de binnen- en buitenlandsche schuldbrieven, men kan dan begrijpen, dat Amsterdam als het centrum, waar al het geld heenstroomde, al spoedig een geldmarkt van belang moest zijn.

Eerst namen de staatseffecten een groote plaats in, zelfs de grootste, en nog steeds is de Amsterdamsche beurs voor sommige daarvan als, behalve de onze, ook voor de Russische, Oostenrijksche, Spaansche, Hongaarsche, Italiaansche, Braziliaansche e. a. een der hoofdmarkten. Allengs sloten zich daarbij aan een reeks van aandeelen in handels- en nijverheidsondernemingen van binnen- en buitenlandsche spoorwegen, waaronder de Russische en die van de Ver. Staten van Noord-Amerika een zeer belangrijke plaats innemen. Zoo oefent zij voortdurend een zeer grooten invloed uit op de geld- en fondsenmarkt, en blijft op den duur voorzien van groote sommen gelds, die tijdelijk op beleening en prolongatie geplaatst worden, niettegenstaande belangrijke kapitalen in allerlei fondsen belegd zijn.