Xenophanes van Kolophon - Grieks filosoof (ca. 570-480 v.C.). Geboren in Kolophon, verliet hij zijn vaderstad in 545 v.C., toen deze door de Perzen werd veroverd, reisde rond als rhapsodos, vestigde zich tenslotte in Elea en werd de stichter van de eerste school van de filosofie, die men nu de Eleatische noemt. Zijn filosofie betreft op de eerste plaats de Griekse godsdienst. Zijn kritiek bracht hem tot een godsbeeld, dat zeer hoogstaand was voor de 6e eeuw v.C. Zijn filosofie stond in het teken van de ontmythologisering. De Griekse goden zijn geen goden, zei hij, maar door de mens naar de mens gemaakt. De godheid is bolvormig sphairo-eidès, eeuwig, één en alomtegenwoordig. Zijn leer kan men pantheïstisch noemen.
De grootste roem verwierf hij door het leerdicht Peri Phuseos, waarin hij tegen Homeros en Hesiodos polemiseerde. Daarnaast schreef hij parodieën en elegieën, die ook filosofisch geaard zijn, evenals enkele iambische verzen. In zijn taal is hij afhankelijk van het epos.
