Philippos II van Makedonië - Koning van Makedonië (383-336 v.C.). Hij was enkele jaren gijzelaar geweest in Thebe en had er niet alleen de onderlinge Griekse verdeeldheid opgemerkt, maar ook de klassiek-Griekse militaire tactieken en haar vernieuwingen door Epameinondas bestudeerd. Hij was zeer sluw van aard en een geboren diplomaat, maar even goed geoefend in het wapenbedrijf. In 359 werd hij koning, na korte tijd voogd te zijn geweest over de vorige onmondige vorst. Vanaf zijn troonsbestijging koesterde hij plannen om de Balkan te veroveren, en slaagde daarin ook volkomen. Zonder de minste scrupules werkte hij zijn plannen uit. Hiervoor steunde hij op zijn bijzonder sterke leger, waarvan hij de voetknechten vast aaneensloot, 4000 man 16 rijen diep, zwaarbewapend met lange lansen (sarissai), 6 m lang, zodat de lansen van de laatsten over de schouders van de mannen van de eerste rij uitstaken.
Zijn eerste plan behelsde de verovering van een doortocht naar de Egeïsche Zee. In 357 v.C. veroverde hij Amphipolis, in 356 Pydna en Potideia. De rijke goudmijnen van Thrakië in het Pangaiongebergte liet hij ontginnen. Ondertussen was in Griekenland de ‘Heilige Oorlog’ uitgebroken tussen Thebe (en zijn verbondenen) en de Phokaeërs. Dezen plunderden Delphi en bedreigden zelfs Thessalië. Toen greep Philippos in, hij vernietigde de Phokaeërs en wierp zich op als de wreker van Apollo. Door de Thessaliërs werd hij als hun vorst aanvaard in 353 v.C. Voordat hij verder trok in Griekenland veroverde hij nog de stad Olynthos. In Athene spande de vrijheidsheld en grootste redenaar Demosthenes zich in om de ogen van de Atheners te openen voor het dreigende gevaar en riep hen op tot persoonlijke inzet (349 v.C.). Doch Philippos wachtte zijn tijd af. In 346 sloot hij zelfs een verdrag met Athene dat de status-quo vastlegde, de zgn. vrede van Philokrates. Mede door de striemende redevoeringen en het diplomatisch optreden van Demosthenes sloten Thebe en Athene een verdrag van onderlinge bijstand; er werd zelfs een liga gevormd met Byzantion, Abydos, Euboia, Megara, Korinthos, Achaia, Akarnania, Korkyra. Deze liga slaagde erin - vooral door de Atheense vloot - de aanval van Philippos op Byzantion af te slaan (340 v.C.). Doch in 338 v.C. trok Philippos Griekenland binnen. Bij Chaironea werden Athene en Thebe verslagen. Thebe werd verwoest. Athene erkende de suprematie van Makedonië. Griekenland was voor de eerste maal verenigd, en dit dan nog onder een vreemde vorst. Op een Panhelleens congres in Korinthos in 337 v.C. wist Philippos de Grieken ervan te overtuigen een Panhelleense expeditie tegen Perzië te ondernemen. Maar het jaar daarop werd hij vermoord. Zijn laatste plan zou door zijn zoon en opvolger Alexandros de Grote worden gerealiseerd.
