naam van de Ned.. later Britse kolonie in het zuiden van Afrika. → Jan van Riebeeck vestigde 1652 bij de Tafelbaai een nederzetting ten behoeve van de voc. Deze nederzetting breidde zich uit in noordelijke en oostelijke richting waarbij in de 18e en 19e eeuw oorlogen met verschillende stammen ontstonden: vier Basoeto-oorlogen (1871 Basoeto-land deel van de Kaapkolonie); twee Zoeloe-oorlogen (Zoeloeland 1897 prov. van Natal) en negen Kafferoorlogen (1878 tenslotte verslagen bij Kentani).
De Kaapkolonie bleef tot 1795 onder gezag van de voc. was 1795-1803 door de Engelsen bezet; 1803-06 onder de Bataafse Republiek en 1806-1910 een Britse kolonie.Litt. P.J.van Winter, Zuid-Afrika onder Ned. bewind (1936); S.R.Welch. Portuguese and Dutch in South Africa, 1641-1806 (1951).
