Stellen

betekenis & definitie

a.Veilig stellen, veiligstelling

‘De toekomst van het bedrijf zou worden veiliggesteld.' (Elseviers Magazine, 22.7.72, p. 32)
‘Maar de heer Aantjes, fractieleider van de ARP, verklaarde het afgelopen weekeinde dat hij speciaal zijn vakantie had onderbroken om het bedrag dat tijdens de kabinetsformatie over de ontwikkelingshulp was afgesproken, veilig te stellen...' (Elseviers Magazine, 22.7.72, p. 36)

Veel puristen beschouwen veilig stellen als een germanisme (D. ‘sicherstellen’) voor ‘beschermen, beveiligen, in veiligheid brengen’. Het WNT, Van Dale en Van Gelderen zijn het daarmee eens.
Tot aan het begin van de jaren '70 deelde ook Koenen die opvatting. Nu echter vindt hij, samen met Jansonius, dat het goed Nederlands is. Aangezien Kramers, Weijnen en Verschueren deze uitdrukking helemaal niet hebben opgenomen, is het echter nog te vroeg om van inburgering te spreken. Nochtans zal men veilig stellen in de kranten hier en daar tegenkomen.
Het substantief veiligstelling heeft nog niet veel succes : tot dusver is Jansonius het enige woordenboek dat het opgetekend heeft.

b.Zeker stellen
Ook deze - zeldzame - variant van a, met het ‘Duitse’ zeker
i.p.v. ‘veilig’, wordt als een germanisme beschouwd. Weer is Jansonius de enige die deze uitdrukking zonder verdere aantekening vermeldt.

c.In, buiten werking stellen
Volgens sommige puristen is in werking stellen (bijv. van een machine) een germanisme (D. ‘in Betrieb stellen’) voor ‘aanzetten, aan de gang brengen’.
De meeste woordenboeken maken echter geen bezwaar tegen de gewraakte uitdrukking. Eigenaardig is wel dat Koenen en Van Dale niet in werking stellen vermelden maar wel het tegengestelde, nl. buiten werking stellen.