Afstand (op -)

betekenis & definitie

In ‘een op afstand bediende overweg’ wordt op afstand als een germanisme beschouwd, dat vervangen zou moeten worden door ‘uit de verte’. Men ziet echter onmiddellijk dat dit, bijv. voor een T.V. niet altijd mogelijk is. ‘Uit de verte’ lijkt inderdaad ‘verder’ weg dan op afstand dat minder bepaald is.

Men kan zich ook afvragen of we hier werkelijk met een germanisme te maken hebben want in het Duits wordt werking op afstand niet door een uitdrukking met Abstand vertaald maar door ‘Fernwirkung’. Zo bestaat er in het Duits ook een Fernbedienung.

In de woordenboeken heeft op afstand in ieder geval geen succes gehad want slechts Van Dale, die het als een germanisme beschouwt, heeft het opgenomen.

De samenstellingen met afstand in de zin van ‘op zekere afstand’, zoals afstandsbediening, afstandsbesturing, afstandsfotografie en afstandsvenvarming hebben meer succes gehad:

‘Automatisering en afstandsbediening door middel van samengeperste lucht.’ (De Telegraaf, 14.10.72, p. 26)

‘T.K.B.B.-werkmotor - met afstandsbesturing.' (ibidem, p. 47)

Ze staan weliswaar nog niet in alle woordenboeken maar ze worden tenminste niet meer als germanismen beschouwd. Misschien heeft men gedacht dat ze van hetzelfde type zijn als ‘afstandsbepaling’ (bepaling van de afstand) of ‘afstandsrit’ (rit over een grote afstand), wat nochtans niet het geval is. Inderdaad betekent ‘afstand’ hier niet 'op zekere afstand’.