d. i. Stedehouders, titel der eerste opvolgers van Mahomed, die het wereldlijk zoowel ais het geestelijk gezag in handen hadden (gelijk het rijk van een sultan genoemd wordt sultanaat, geeft men aan het rijk van een kaiifden naam van kalifaal).
Men onderscheidt drie groote kalifaten, t. w.:1) het Oostersche kalifaat, waarvan aanvankelijk de hoofdzetel gevestigd was te Mekka, totdat die na den dood van Ali verlegd werd naar Damascus (onder de dynastie der Ommiaden), en tachtig jaren later naar Bagdad (onder de dynastie der Ahbassieden). Dit kalifaat duurde van 632 tol 1258, dus in het geheel 626 jaren.
2) het kalifaat van Cordova, 756 gesticht door Abderaums, uit het geslacht der Ommiaden, en verbrokkeld 1031.
3) het kalifaat van Egypte of der Fatimieten, gesticht 909 door een afstammeling van Fatima, de dochter van den profeet, en 1171 omver geworpen door Saladijn.
De Oostersche kalifen verloren alle wereldlijke macht, doordien Rhadi, de kalif van Bagdad, in 935 de waardigheid instelde van emir-al-omra (d. i. emir der emirs; later veranderd in mir-miran of beglerbeg); dit werd van toen af de titel van den eersten minister der abbassidische kalifen, welke hooge waardigheid al spoedig erfelijk werd in het geslacht der seldjoecidische sultans. Niettemin hebben de Oostersche kalifen voortbestaan tot 1510, toen sultan Selim den laatsten abbassidischen kalif (Motawakkel) noodzaakte van zijn kalifaat afstand te doen.
Oostersche kalifen.
Aboebekr 632-634
Omar 644
Othman 656
Ali 661
Hassan 661
Moaviah I, Ommïade 680
Jezid I 683
Moaviah II 684
Merwan I 685
Abdel-Malek 705
Walid I 715
Soliman 717
Omar II 720
Jezid II 724
Hezjam 743
Walid II 744
Jezid III 744
Ibrahim 744
Merwan II 750
Aboel-Abbas, stamv.
Abbassieden 750-754
Aboe-Djafar-al-
Mansoer 775
Mohammed-Mahdi 785
Hadi 786
Haroen-al-Razjid 809
Amin 813
Al-Mamoen 833
Motassem 842
Watek-Bülah 842—847
Mothawakel 861
Moslanser 862
Mostain-Bdlah 866
Motaz 869
Mothadi-Biilah 870
Motammed-Billah 892
Motaded-Billah 902
Moctafi-Billah 908
Moctader-BNlah 932
Kaher 934
Rhadi 940
Motaki 944
Mostakf! 946
Mothi 974
Thai 991
Kader-Biilah 1031
Kajem-Biamrillah 1075
Moetadi-Biamrillali 1094
Mostadher 1118
Mostarzjed 1135
Razjed 1136
Moctafi 1160
Mostandzjed 1170
Mosthadi 1180
Nasser 1225
Daher 1226
Mostanser 1243
Mostasem 1258
Kalifen van Cordova.
Abderamus I 756-787
Hezjam I 796
Al-Hakkam I 822
Abderamus 11 852
Mohammed I 885
Almondhir 889
Abdallah 912
Abderamus III 961
Al-Hakkam II 976
Hezjam H, afgezet 1006
Mohammed-al-Mabadi, afgezet 1009
Soliman 1010
Mohammed opnieuw 1012
Hezjam opnieuw 1015
Hamond 1017
Kasim of Kassem 1018
Jajah of Yayah 1027
Hezjam Hl 1031
Falimitische kalifen.
Zie in het art. EGÏPTE, dl. 1, blz. 936 kol. 1.
