Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 21-10-2021

Donau

betekenis & definitie

de Danubius der ouden, die in het beneden-gedeelte van zijnen loop den naam droeg van Ister, op de Wolga na de grootste rivier van Europa, ontstaat op de zuidooslelijke helling van het Zwartevvoud, bij Donauescbingen, uit de beken Brege en Brigach, komt bij Sigmaringen in de vlakke landstreek, wordt bij Ulm bevaarbaar, doorsnijdt dan in oostwaartsche richting Beieren, doorstroomt opoostenrijksch grondgebied een romantisch dal, komt boven Weenen in de neder-oostenrijkschelaagvlakte, baant zich vervolgens, door het zuidelijk gedeelte van het Leitha-gebergte en door de noordelijke uitloopers vaii het Carpatische gebergte, eenen weg naar het vlakke land van Opper-Hongarijë, scheidt Hongarije van Servië, vervolgens Walachijé, Moldavië en Bessarabié van Bulgarijë, en ontlast zich eindelijk, na eenen loop van 385 mijlen, in de Zwarte Zee door middel van vijf monden (Donau-monden), waarvan de Kilia, Sulina en Georgiewska de voornaamste zijn. Het stroomgebied van den D. omvat 14.630 vierk. mijlen; van de rivieren, die in den 1). uitloopen, zijn de voornaamste: Hier, Lech, Isar, Inn, Traun, Enns, Leitha, Raab, Sarvitz, Dravc (Drau), Save, Morava (allen aan de rechterzijde van den D.), en Wórnitz, Altmühl, Nab, Regen, lltz, March, Waag, Gran, Theiss, Ternes, Alt, Ardzjisj, Jalomitza, Sereth en Proeth (allen aan de linkerzijde van den D.).

Onder de sleden, langs welke de D. stroomt, o. a. Sigmaringen, Ulm, Regensburg, Passau, Lintz, Weenen, Pressburg, Gran, Pesth, Ofen (Buda), Peterwardein, Belgrado, Semendria, Wjddin, Nicopoli, Silistria, Turna, Brahilow, Galatz en Ismail, bevinden zich een aantal vestingen, hetgeen reeds voldoende bewijst van hoeveel strategisch gewicht de D. is; belangrijk voor handel en scheepvaart is het Lodewijkskanaal in Beieren, waardoor de D. in gemeenschap staat met den Rijn.