Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 21-10-2021

Directoire

betekenis & definitie

dezen naam droeg in Frankrijk het uitvoerend bewind, dat krachtens de constitutie van het jaar III de republiek zou besturen gezamentlijk met den Baad der Vijfhonderd en den Raad der Oudsten. Het D. werd geïnstalleerd 13 Brumaire jaar IV (4 Nov. 1795) en bestond uit vijf leden, benoemd door de beide Raden; om de vijfjaren moesten deze Directeuren altreden, en waren alsdan niet op nieuw benoembaar.

Het D. benoemde de ministers en de opperbevelhebbers over de armeën ; maar alle maatregelen van hestuur en van wetgeving moesten uitgaan van den Raad der Vijfhonderd ; de Directeurs konden slechts aan dien Raad voorstellen doen. De eerste leden van het D. waren La Reveillère-Lepeaux, Letourneur, Rewbell, Barras en Carnot (laatstgenoemde in de plaats van Siéyès, die voor zijne benoeming bedankt had). Zij, die later nog benoemd werden, waren: Barthélemy (1 Prairial jaarV, d. i. 20 Mei 1797)), Merlin de Douay, François de Neufchàteau, Treilhard, Roger-Ducos, Gohier en eindelijk Moulin (van den 24 Fructidor jaar V tot den 30 Prairial jaar VII). Het D. was een tijdperk van roem voor de fransche legers, en een oogenblik van binnenlandsche rust na de beroerten der omwenteling. De geheele krijgskundige geschiedenis van die dagen ligt in de namen van Bonaparte, Kléber, Desaix, Masséna, Moreau. Binnenslands heeft het D. vooral de taak vervuld om langzamerhand de tegenstrijdige belangen te verzoenen, de hartstogten tot bedaren te brengen, den haat te doen slijten, het nieuwe gouvernement te vestigen op duurzame grondslagen, maar zonder zich tot dat alles te bedienen van schandelijke en misdadige middelen. Met dat al duurde het niet lang of men begon de Directeurs te beschuldigen van onbekwaamheid. Na in zijnen boezem eenige omwentelingen ondergaan te hebben (zie FRUCTIDOR en PRAIRIAL) werd het D. omvergeworpen door generaal Bonaparte op den beraamden 18 Brumaire jaar VIII (9 Nov. 1799). Het D. had slechts 4 jaren bestaan.