sedert de overheersching der Ptolemeën ook Pentapolis van Lybië genaamd, was' een landschap op de noordkust van Afrika, ongeveer het tegenwoordige westerdeel van het koningrijk Barka, en had tot hoofdstad Cyreue, dat in het binnenland lag; vier andere voorname steden waren Ptolemais, Apollonia, Berenice en Teuchira of Arsinoê te zamen 5 steden, vandaar de naam pentapolis. Het landschap C. werd gecoloniseerd door de Grieken: volgens de overlevering kwam Battus uit Thera in Laconië 631 v.
Chr. zich in C. nederzetten, en stichtte de stad Cyrene. Aanvankelijk was de regeringsvorm in C. het beperkte koningschap, doch het werd 514 v. Chr. eene republiek. De steden van C. vormden eenen bond, waarin Cyrene den eersten rang bekleedde; deze bond lag dikwijls in onmin met Carthago. Onder Alexander met Egypte vereenigd, bleef C. na zijnen dood (320) aan de Lagidcn onderworpen, vormde 264 v. Chr. een afzonderlijk rijk, schatpligtig aan Egypte, en somwijlen onafhankelijk, totdat het door den laatsten koning aan de Romeinen werd afgestaan omstr. 97 v. Chr.; eerst in 65 v. Chr. werd het een eigentlijk romeinsch wingewest. Meer en meer geraakte C. intusschen in verval wat stoffelijke welvaart betrof, en in de 7e eeuw na Chr. verviel het geheel tot den Islam. Zie CYRENAIKEN.
