de gewigtigste geloofsbekentenis der evangeliseh-protestantsche Kerk, dus genaamd omdat dit stuk op den rijksdag te Augsburg 25 Junij 1530 aan den keizer overhandigd en openbaar voorgelezen werd. Dit stuk,door Melanchthon naar aanleiding van de Wittenberger bedenkingen of Torgauerartikelen opgesteld, in gemeen overleg met Luther, die echter wegens den rijksban te Coburg achtergebleven was, had ten doel: blootlegging van het geloof der protestantsche standen, ontzenuwing van vijandigen laster en het leggen van eenen grondslag tot verzoening met andersdenkenden.
De A. splitst zich in 2 deelen : het le behelst 21 artikelen, in welke de over het geheel van de roomsche Kerk niet afwijkende leer der Protestanten wordt blootgelegd ; het 2e gedeelte bevat 7 artikelen, betredende de afgesehafte kerkelijke misbruiken. In de bewoordingen, waarin het stuk aanvankelijk gesteld was, werden later door Melanehthon telkens wijzigingen gebragt, vooral in de latijnsche editie van 1540, waarin tevens nieuwe bijvoegingen voorkomen, voornamelijk in het 10e artikel, over het Avondmaal. Melanehthon trachtte zoodoende de met elkander in strijd zijnde begrippen van Luther en Calvinus tot één te brengen. De Confessio variata was een groote steen des aanstoots voor de Lutheranen. De evang.-prot. Kerk heeft zich steeds aan de onveranderde A. gehouden, en is alleen op dien grondslag 1555 bij den augsb. godsdienstvrede erkend. De Hervormden hielden zich meerendeels aan de «gewijzigde” A. De Hervormden in Polen verklaarden, in de kerkvergadering te Thorn 1645, het onderscheid tusschen de gewijzigde en onveranderde A. voor ongeldig; bij den vvGstfaalschen vrede 1648 werden zij erkend als belijders van de A .,over welke erkenning door de theologanten der beide partijen lang en heftig getwist is.
