Een symbool is een zinnebeeld, hetgeen in de filosofie en de psychologie wil zeggen: een teken met een hogere en/of geestelijke betekenis, die door een stoffelijke inhoud wordt voorgesteld of gesuggereerd. Het symbool is meer dan een willekeurig teken waaraan men door gewoonte of afspraak een bepaalde betekenis hecht.
In het beeld zelf, hoewel versluierd, is de betekenis aanwezig. Reeds de primitief-religieuze mens was omringd met symbolen die hem het bovenzinnelijke deed aanschouwen. Voor de analfabetische mens was (en is) het symbool van onschatbare waarde. In de christelijke theologie speelt het symbool vanaf het eerste begin een belangrijke rol. Ook hier is het meer dan alleen een teken; het had betrekking op een werkelijkheid achter de tastbare werkelijkheid, op het transcedente, letterlijk 'het overstijgende'. 
De symboliek, voortkomende uit de ontwakende neolithische cultuur, speelde en speelt over de gehele wereld en in alle culturen en religies een grotere rol dan men over het algemeen weet en denkt. Traditionele symbolen hebben zelden een eenduidige betekenis. Bijvoorbeeld: de draak is niet overal een maagdenverslindend monster en een hart verbeeldt niet altijd de liefde. De uitleg van een symbool kan per cultuur verschillen en binnen een cultuur verandert de betekenis soms met de tijd. De wereld kan niet zonder symbolen. In onze hedendaagse cultuur neemt het een grote plaats in en nieuwe symbolen moeten worden aangeleerd. 
De moderne mens, die de eeuwenoude symboliek is ontgroeid, heeft min of meer onder dwang een moderne symboliek moeten leren; zonder is geen hedendaagse samenleving meer mogelijk. Merkwaardig is echter, dat in de tweede helft van de twintigste eeuw er een opbloei is van een reeds verloren gewaande, oude symboliek. De vele veranderingen in de gedachtenwereld over sterven en uitvaart, over het hier en het hiernamaals, hebben reeds vergeten symbolen weer in beeld gebracht. al weet men niet altijd de oorspronkelijke betekenis meer. Het grote aantal zal men moeten scheiden in christelijke en religieuze, levensbeschouwende, verenigingsen oosterse symboliek. Deze scheiding is nooit zuiver, want verschillende symbolen kunnen voor diverse doeleinden worden gebruikt en een enkele keer komen zij zowel voor in de christelijke als in niet strikt christelijke levensbeschouwingen. Bloemsymboliek is neutraal, terwijl er een tendens is naar een persoonsgebonden symboliek. zie: bloem. Het is niet mogelijk om alle symbolische beelden weer te geven; iedere dag ontstaan er nieuwe. De oude, eeuwenoude symbolen blijven hun betekenis houden, sterker nog men leert ze weer kennen en waarderen.
