lust tot kwellen
In 1899 schreven De Beer en Laurillard: 'Sadisme is ziekelijke, aan krankzinnigheid grenzende en in woedenden waanzin eindigende geslachtsdrift, die uit overbevrediging ontstaat, wellust vindt in martelingen, met vingers, nagels, tanden, en niet tot bedaring komt voordat er bloed gevloeid heeft.'
Het woord sadisme is niet bedacht door de Duitse psychiater R. von Krafft-Ebing, zoals bijna overal wordt vermeld. Krafft-Ebing zelf laat hier geen twijfel over bestaan. Wanneer hij in 1886 in zijn Psychopathia Sexualis het woord voor de eerste keer gebruikt, voegt hij in een voetnoot toe: 'Zo genoemd naar de beruchte Markies de Sade, wiens obscene romans van wellust en wreedheid overvloeien. In de Franse literatuur heeft de uitdrukking 'Sadisme' ter aanduiding van deze perverse toestand burgerrecht verkregen.'
Dit burgerrecht dateert van 1834. Claude Boiste vermeldde toen als eerste in zijn Dictionnaire universel de la langue française: 'Sadisme: vreselijke buitensporigheid van zedeloos gedrag; monsterlijk en anti-maatschappelijk systeem dat tegen de natuur indruist. (Van Sade, eigennaam) Weinig gangbaar.'
Donatien-Alphonse-François de Sade werd op 2 juni 1740 te Parijs geboren. De markies leidde een buitengewoon onstuimig leven waarover vele tientallen boeken zijn geschreven. Hij was betrokken bij het ene seksuele schandaal na het andere en bracht zo'n dertig jaar van zijn leven door in gevangenissen. Daar schreef hij zijn vele boeken en toneelstukken, die vanwege hun pornografisch karakter in Frankrijk nog steeds voor het merendeel verboden zijn.
Minder bekend is dat de Sade ook enige tijd in Nederland doorbracht, en wel van 25 september tot 23 oktober 1769. Hij had het er niet naar zijn zin. In een brief aan een onbekende dame schreef hij over de vrouwen in Amsterdam: 'De dames zijn gewoonlijk nogal lelijk en over het algemeen oersaai vanwege de kleinburgerlijke bekrompenheid die bij geen van hen ontbreekt. [...] Men ziet er weinig ranke tailles; ze zijn nogal blank, maar verstoken van persoonlijkheid. Het onmatige gebruik van kokend hete thee of koffie bederft hun gebit volkomen, zozeer zelfs, dat het vrijwel onmogelijk is om in Holland vier vrouwen met mooie tanden te vinden.'
R. von Krafft-Ebing verzon het woord sadisme niet, maar hij beperkte de betekenis tot de perversie die kwellust verbindt met wellust. Volgens de Duitse psychiater wekte de bijslaap bij het 'psycho-seksueel monster' de Sade alleen wellust op, als hij 'de vrouw, die hij besliep, zo kon steken, dat haar bloed vloeide. Zijn grootste genot bestond hierin, dat hij naakte prostituées verwondde en de wonden daarna verbond'.
In werkelijkheid ging de Sade een stapje verder. Bij het schandaal waarvoor hij op 3 september 1772 bij verstek ter dood werd veroordeeld, liet hij zich van achteren nemen door zijn bediende terwijl hij al masturberend vier met Spaanse vlieg gedrogeerde prostituées afranselde. Peanuts vergeleken met de fascistische martel-orgiën in zijn boeken, die Napoleon zo verafschuwde dat hij de Sade in 1803 in het gekkenhuis in Charenton liet opsluiten. Daar stierf de markies op 2 december 1814, 74 jaar oud.
Een directe afstammeling van D.A.F. de Sade introduceerde in mei 1989 de Marquis de Sade-champagne. In de hoop dat een dergelijk luxeprodukt de besmette familienaam voor eens en voor altijd zal zuiveren.
Vergelijk masochisme
