bonbon
In 1630 vestigde de kok van maarschalk du Plessis-Praslin zich met zijn Maison de la Prasline in het Franse stadje Montargis. In 1987 gaven de Nederlanders, volgens de Nederlandse Cacao- en Cacaoprodukten Vereniging, ruim 51 miljoen gulden uit aan zo'n vijfduizend ton Belgische en Luxemburgse pralines.
Van het Maison de la Prasline is inmiddels een historische reconstructie gebouwd en over de naam van de kok bestaat onenigheid. Was het Clément Jaluzot of een zekere Lassagne, bijgenaamd 'La fleur'? Ook over de omstandigheden waaronder de eerste praline ter tafel kwam verschilt men van mening. Zeker is in ieder geval dat César, hertog van Choiseul en graaf van Plessis-Praslin, er een belangrijke rol in speelde.
César werd in 1598 in Parijs geboren en maakte een snelle militaire carrière. Hij onderscheidde zich in de strijd tegen de Engelsen, leidde campagnes in Italië en Spanje en klom op van generaal-majoor in 1635, via luitenant-generaal in 1642 tot maarschalk van Frankrijk in 1645.
Behalve van vechten hield graaf du Plessis-Praslin van vrouwen. Hij gaf graag grote ontvangsten en om zijn vrouwelijke bewonderaars te imponeren liet hij daarbij allerlei lekkere hapjes aanrukken. Volgens sommige geleerden werd bij zo'n feestmaal voor het eerst een nieuw dessert, de latere praline, geserveerd.
Anderen plaatsen de ontstaansgeschiedenis tegen een meer serieuze achtergrond: onderhandelingen met het opstandige stadsbestuur van Bordeaux, waarbij graaf du Plessis-Praslin de tegenpartij letterlijk stroop om de mond wilde smeren met een lekkernij.
Welke versie ook juist is, het nieuwe dessert werd uitgevonden door de kok van de graaf. De overlevering wil dat de kok op het idee kwam toen hij een koksjongen zag snoepen van amandelen en een stuk caramel. De officier de bouche fabriceerde daarop een gebrande amandel geglaceerd met suiker, die zo heerlijk was dat de gasten van de graaf zich afvroegen hoe deze zoetigheid heette. 'Ik laat aan u de plezierige zorg er een naam voor te bedenken', zou de graaf hebben geantwoord, waarop iemand riep: Prasline!
Maarschalk du Plessis-Praslin stierf in 1675 in Parijs. Het woord prasline verscheen in 1680 voor het eerst in een Frans woordenboek. Later werd dit tot praline en zo verscheen het al snel in het Nederlands. Van een in suiker gebrande amandel kreeg praline de betekenis van 'bonbon bestaande uit suikerbrij, amandelcrème en een likeur in een omhulsel van chocolade'.
Volgens het Homo-erotisch woordenboek (1988) kan het woord in het Vlaams bovendien 'opgemaakte, verwijfde homo' betekenen. Ook in het Frans kreeg het woord een seksuele betekenis, want in het argot betekent poser sa praline: zich terugtrekken.
Vergelijk flikje
