Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 05-05-2018

Opzoomeren

betekenis & definitie

(1994) het door burgers opknappen van hun woonomgeving

Wie op 28 mei 1994 aan de Opzoomerdag in Rotterdam heeft deelgenomen, weet dat opzoomeren een woord met toekomst is. Een paar maanden na de Opzoomerdag in Rotterdam werd aan de Weesperzijde in Amsterdam een 'Opzoomerfeest' gehouden en ongetwijfeld zullen er meer volgen. Als het opzoomeren inderdaad beklijft, zal de spelling van dit woord ongetwijfeld veranderen: opzoomeren doe je met mooi weer, aan het begin van de zomer, dus die tweede o is geen lang leven beschoren. Volgens Van Dale bestaat opzomeren trouwens al, in de betekenissen 'opsnorren' en 'meer zomers worden'; dat woord krijgt er dan een betekenis bij.

De pioniers van het opzoomeren woonden in de Opzoomerstraat in Rotterdam, die zo is genoemd naar Cornelis Willem Opzoomer (1821-1892), hoogleraar in de wijsbegeerte in Utrecht, maar Rotterdammer van geboorte. Eind jaren tachtig besloot de familie Hooymayer in de Opzoomerstraat niet langer te klagen over hun verloederde buurt, maar zelf aan de slag te gaan. Opzoomer zelf hield trouwens grote schoonmaak in de wijsgerige benadering van de theologie, maar dit terzijde. Onder aanvuring van de familie Hooymayer wisten de bewoners van de straat drugspanden weg te krijgen door de politie 'scheel te bellen', werden er geveltuintjes aangelegd en speciale gevellampen geplaatst, die opzoomerbollen werden genoemd.

In 1990 tekende minister Dales het zogeheten startconvenant sociale vernieuwing op de stoep van de familie Hooymayer en in mei 1994 was de Opzoomerstraat brandpunt van de Opzoomerdag. Het succes van die dag is onder meer af te lezen aan de enorme hoeveelheid materiaal die door de gemeente werd afgezet: 60.000 bezems, 2.300 opzoomerbollen, 2.500 bloembakken voor balkons, 50.000 heesters en 3,3 kilometer aan geveltuintjes. En dat alles gratis en voor niks, een feit dat het succes van het opzoomeren wellicht verklaart.

Nieuw Ned. biogr. wdb 6 (1924) 1080-1082 (C.W. Opzoomer); j. Okkema (red.) Straatnamen van Rotterdam (1992) 293; Coen van Zwol, 'Opzoomeren: een explosie van burgerzin', in: NRCH 27.5.1994.