Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 19-02-2018

Oké

betekenis & definitie

alles in orde

Okay behoort tot de klassieke etymologische probleemgevallen. Er zijn tientallen pagina's over volgeschreven. Anders dan bij Uncle Sam (z.a.) heeft het Amerikaanse Congres zich helaas nooit over dit woord gebogen, zodat de strijd tot nu onbeslist is gebleven.

Oké is in verband gebracht met zeker een dozijn afkortingen. Daartussen zitten de initialen van twee personen: de spoorwegbeambte Obadiah Kelly, die op ieder pakket dat hij aanvaardde O.K. schreef, en de indianenhoofdman Old Keokuk, die met zijn initialen verdragen ondertekende. Beide theorie‘n zijn verworpen, hoewel ze veel overeenkomst vertonen met de door het Amerikaanse parlement bekrachtigde woordverklaring van Uncle Sam.

Van de tientallen andere theorieën zijn er slechts twee overeind gebleven. Volgens de ene school komt O.K. van oll korrect, een humoristische verschrijving van all correct, voor het eerst te vinden in de Boston Morning Post van 23 maart 1839. Anderen leggen een verband met de in 1840 in New York opgerichte Democratic O.K. Club, een gezelschap dat president Martin van Buren tevergeefs voor de tweede ambtstermijn in het zadel probeerde te krijgen. De letters O.K. stonden hier voor Old Kinderhook, volgens Van Dale de naam van het geboortedorp van Van Buren maar volgens Amerikaanse naslagwerken de bijnaam van de democratische president.

Als dit laatste juist is, gaan O.K, o.k., okay, oké, okido en okidoki dus indirect toch terug op een persoon. Een klein beetje een Nederlander zelfs, want Martin 'Ouwe Kinderhoek' van Buren [1782-1862] werd uit Nederlandse ouders geboren in een plaats met een van oorsprong Nederlandse naam.

Overigens is okay niet het enige letterwoord dat in verband wordt gebracht met een persoonsnaam. In verscheidene 19de-eeuwse bronnen wordt het begrip cabaal (geheime verbintenis, intrige of kliek) afgeleid van de beginletters van de namen van de Engelse ministers Clifford, Ashley, Buckingham, Arlington en Lauderdale. Dit 'schandelijke kabinet' werd in 1667 door koning Karel II benoemd en verwierf zich een reputatie door intriges en samenzweringen die onder meer zouden leiden tot de derde oorlog tegen Holland.

Met het woord cabal hadden de ministers echter weinig te maken. Dit bestond al in de 16de eeuw en gaat terug op het Hebreeuwse qabbala, dat oorspronkelijk 'ontvangst' betekende, namelijk van de geheime joodse leer.

Resteert er één afkorting van twee letters die zeker teruggaat op een persoonsnaam en die bovendien even internationaal is als O.K. K.V. voor Köchelverzeichnis, de vrijwel universeel gebruikte aanduiding voor de indeling van Mozarts werken zoals die in 1862 werd samengesteld door de Duitser Ludwig von Köchel [1800-1877]. Köchel rangschikte de honderden ongedateerde en ongenummerde composities van Mozart op basis van onder meer stilistische ontwikkelingen in het handschrift van de componist.

De afkorting K.I. voor 'Köchels Indeling', te vinden in tenminste één afkortingenwoordenboek, heeft in Nederland nooit voet aan de grond gekregen. Sinds lange tijd heeft deze afkorting een medische in plaats van een muzikale klank.