zwart of grauw vulkanisch glas
Het woord obsidiaan had eigenlijk niet moeten bestaan. Het dankt zijn leven aan een verschrijving in een van de vroege edities van de Naturalis Historia van Plinius de Oudere [23/24-79 n.Chr.].
De Romeinen kenden een bepaald soort glaswerk, obsiana geheten, schrijft Plinius in dit encyclopedische werk, dat zo was genoemd naar een steen, de lapis obsianus. 'De steen is zeer donker van kleur en soms doorschijnend, maar heeft een troebeler voorkomen dan glas, zodat hij, wanneer hij wordt gebruikt als een spiegel aan de muur, eerder schimmen weerspiegelt dan beeltenissen.' Deze steen, vervolgt Plinius, was 'gevonden door Obsius in Ethiopië'.
Over deze Obsius is verder niets bekend. Latere naslagwerken gaan ervan uit dat Obsius een Romeinse reiziger was. Dat zou best kunnen, maar ze beroepen zich hierbij steevast op Plinius en die schrijft over Obsius niets dan het bovenstaande.
Bij het overschrijven van deze zin in de vroege middeleeuwen veranderde de naam Obsius in Obsidius en het glaswerk daardoor in obsidianus. De fout werd al vroeg opgemerkt en verbeterd, maar de foute spelling zou beklijven.
Obsidiaan was overigens al bekend ruim voordat Obsius er in Ethiopië op stuitte. Archeologen troffen het aan in Troje, Egypte en Perzië. Op het slagveld van Marathon zijn pijlpunten van obsidiaan gevonden. In alle tijden werden ook sieraden van obsidiaan gemaakt - van de steen of van het gelijknamige glas - en Plinius weet te melden dat keizer Augustus eens vier olifanten van obsidiaan aan een tempel schonk.
Overigens schrijft Plinius nog over een ander vulkanisch gesteente dat in Ethiopië werd gevonden, het basanites. Opmerkelijk genoeg verschreef een kopiist zich ook bij dit woord. Daarom kennen wij deze steensoort nu als basalt.
