warme wijn met suiker en specerijen
Kort na de dood van Francis Negus verscheen in de Ipswich Gazette een gedicht dat begon met de woorden: 'Is Negus gone? Ah! Ipswich, weep and mourn.'
Voor het Engelse stadje Ipswich was de dood van kolonel Francis Negus dan ook een gevoelig verlies. Vijftien jaar lang, van 1717 tot zijn dood op 9 september 1732, had Negus het graafschap Ipswich in het Engelse parlement vertegenwoordigd. Hij was dit blijven doen, ook nadat hij op 27 juni 1717 was benoemd tot opperstalmeester van koning George I. George II benoemde hem tien jaar later tot meester over zijn jachthonden.
Negus verkreeg ongewild onsterfelijkheid. De kolonel probeerde voornamelijk een vechtpartij te voorkomen toen hij tijdens een verhitte politieke discussie tussen enkele prominente Tories en Whigs plotseling van onderwerp veranderde. Er was veel te veel gedronken en Negus stelde voor de wijn aan te lengen met heet water en suiker. De rest van die avond discussieerden de politici over de vraag met welke ingrediënten wijn het beste kan worden vermengd. En in de kleine uurtjes, zo vervolgt dit onomstreden verhaal, dronk men een brouwsel dat naar de diplomatieke kolonel negus werd genoemd.
Eerst werd negus gemaakt met port of sherry, maar tegenwoordig staat het voor 'warme wijn met suiker en specerijen'. Volgens een oud recept is nootmuskaat in een goede negus onmisbaar en dat verklaart ook de curieuze voorbeeldzin in Van Dale: 'Is er negus voor de Yankee zonder de geur onzer Molukken?'
Volgens een artikel uit 1799 in het Gentlemens Magazine raakten drank en woord voor het eerst ingeburgerd bij de voormalige soldaten van de kolonel. En een tijdgenoot van Negus schreef al: 'Na de ochtendwandeling schijnt een halve pint witte wijn, verwarmd en een beetje gezoet, veel goed te doen. Kolonel Negus, een gentleman of taste, adviseert het.'
Andere dranken die naar een persoon zijn genoemd: Bloody Mary, een bepaalde cocktail, naar de bijnaam van Mary Tudor, die van 1553 tot 1558 koningin van Engeland was. Zij dankte haar bijnaam aan de bloedige vervolging van protestanten; campari, naar de Italiaanse likeurstoker Caspare Campari [1828-1882], die deze drank in 1870 in zijn Campari Café in Milaan uitvond. Aanvankelijk noemde hij het overigens 'Bitter all'uso dell'Olanda' (bitter naar Nederlands gebruik); Grand Marnier, door de hotelier César Ritz zo genoemd naar de Franse industrieel Marnier Lapostolle, de uitvinder van dit drankje. Marnier was in feite klein van stuk, de toevoeging 'grand' was een grapje; hi(p)pocras, op kruiden getrokken rode of witte wijn, als bruiloftsdrank gedronken, naar de beroemde Griekse arts Hippocrates [460 tot ca. 377 v.Chr.], de vader van de geneeskunde. Ook de Hippocratische eed, de ambtseed van geneeskundigen, is van zijn naam afgeleid, evenals het Hippocratisch gezicht, een gezicht waarop door verlamming van de gelaatsspieren de dood zich aftekent; kir, drank bestaande uit witte wijn met crème de cassis, naar kannunik Kir, kamerlid en burgemeester van Dijon [1876-1968]; martini, cocktail van gin en vermouth, naar de Italiaanse fabrikanten Martini en Rossi, die dit drankje aan het eind van 19de eeuw samenstelden; en mom, bier, waarschijnlijk naar de naam van de 15de-eeuwse brouwer, een zekere Chr. Mumme uit Brunswijk.
Bij de bereiding van wijn spreekt men van petiotiseren of galliseren als het ongegiste druivesap wordt aangelengd met water en suiker, uitvindingen van respectievelijk een zekere Petiot en Gall, en van chaptaliseren als het alcoholgehalte wordt verhoogd, een uitvinding van de Franse staatsman en scheikundige Jean Antoine Chaptal [1756-1832].
Vergelijk grog
