Eind augustus 1999 begon KPN Telecom met de promotie van het naambellen. Die dienst bestaat al sinds 1 juli 1997, maar KPN had er nooit ruchtbaarheid aan gegeven. Dat veranderde op 27 augustus, toen het bedrijf een persbericht uitbracht met de enigszins misleidende kop ‘KPN Telecom introduceert NaamBellen’. ‘Het NaamBellen is eenvoudig’, verduidelijkte het bericht. ‘Het is een zogenaamd servicenummer dat altijd begint met 0800, 0900, 0906 of 0909. De 0800-nummers zijn gratis, voor de andere nummers vraagt de eigenaar een bedrag voor de geboden dienstverlening op dat nummer. Om bijvoorbeeld 0800 PRIMAFOON te bellen toetst de beller eerst 0800 in. Daarna volgen de letters. Voor de P wordt de 7 ingetoetst, voor de R ook de 7, de I is toets 4, de M is toets 6 en zo verder. Een cijfertoets hoeft dus slechts één keer te worden ingetoetst voor de daarop vermelde letters. Dat geldt ook bij gebruik van een mobiele telefoon.’
Kortom, met naambellen — alleen KPN schrijft NaamBellen, zonder twijfel om aan te geven het om een merknaam gaat — wordt een groot gedeelte van een telefoonnummer vervangen door een woord. Voorbeelden zijn 0909 123PIZZA, 0800 RANDSTAD, 0900 STAATSLOT, 0800 TAXLIJN en 0800 UITVAART (‘Voor direct contact met Monuta voor informatie of het melden van een uitvaart’).
KPN introduceerde de dienst naar eigen zeggen omdat de meeste mensen een woord veel makkelijker onthouden dan een reeks cijfers, maar volgens NRC Handelsblad was er nog een andere reden: ‘Naambellen is vooral interessant als marketinginstrument. In veel advertenties worden telefoonnummers genoemd. Die gaan bij de consument het ene oor in en het andere uit. Omdat een woord makkelijker te onthouden is, zal de adverteerder met een naamnummer meer effect sorteren.’
In Trouw betwijfelde Rob Schouten echter of dit werkelijk zo werkt. ‘De KPN doet een beetje alsof ze het helemaal zelf bedacht hebben’, schreef hij, ‘maar in de VS&Co kennen ze het naambellen al jaren. Het is daar zelfs een soort statussymbool. Bedrijfjes zonder telefoonnamen doen niet echt mee. Mij is het evenwel nooit gelukt om de slogans van al die gisse gunstenaanbieders te onthouden. Bijvoorbeeld, even “getslim” toetsen om af te vallen. Of “jewel-ok” voor de goede juwelier. De meeste firma’s moeten zich in de meest fantastische bochten wringen om hun produkten in het beschikbaar aantal letters te prakken.’
Hoe het ook zij, behalve naambellen leverde de nieuwe service van KPN nog een ander neologisme op, namelijk naamnummer. De Volkskrant signaleerde op 18 augustus zelfs een naamnummerhamsteraar:
Bedrijven die geld willen verdienen met een naamnummer, merken steeds vaker dat ze eerst moeten betalen: aan de naamnummerhamsteraar. Deze nieuwste telg uit de rijke Hollandse koopmanstraditie sloeg meteen op grote schaal in, toen KPN de naamnummers twee jaar geleden zonder veel ruchtbaarheid lanceerde. Nu KPN landelijk reclame maakt, slaat hij toe. ‘Er bellen wel twintig bedrijven per dag’, zegt Peter Hazelaar van The Sound of Data in Rotterdam. ‘Die zijn dan boos, omdat wij hun nummer al hebben. Tsja... Als wij het niet waren geweest, hadden anderen het wel gedaan.’
Ook NRC Handelsblad besteedde aandacht aan het stelen van naamnummers. Naar het voorbeeld van domeinkapen (zie aldaar) sprak de krant van nummerkapen en nummerkapers. En van nummerdieven. Volgens de krant hadden die overigens weinig kans op succes.
Onlangs vond de eerste rechtszaak over een gestolen telefoonummer plaats en de uitslag is weinig bemoedigend voor de nummerdieven. Begin van dit jaar diende het Nederlandse bedrijf Rentokil bij OPTA een aanvraag in voor het nummer 0800-73686545, een combinatie die 0800-RENTOKIL uitdrukt. Tot zijn ontzetting kreeg Rentokil te horen dat het nummer al vergeven was aan FBS, een call-center in Soest. FBS bleek wel bereid het nummer over te dragen, maar daar diende wel geld tegenover te staan. Dat was voor Rentokil onaanvaardbaar en dus stapte het bedrijf naar de rechter. Met opvallend gemak stelde de rechter Rentokil in het gelijk. Het was volgens de rechter duidelijk dat FBS geen enkel ‘rechtens te respecteren belang’ had bij het nummer. Het bedrijf schaadde dan ook ‘willens en wetens de belangen van Rentokil’, aldus de rechter. Het nummer moest worden teruggegeven aan OPTA en Rentokil zal het inmiddels zelf hebben aangevraagd. Een bevredigende uitslag, vooral als je bedenkt dat FBS nog enige honderden nummers ‘in portefeuille’ heeft.
Vergelijk domaingrabbing.
