Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 07-02-2017

Moppie

betekenis & definitie

In 1882 begon de Amsterdamse letterkundige Taco H. de Beer met het tijdschrift Onze Volkstaal. Tot 1890 verschenen er drie jaargangen. Toen moest het blad wegens gebrek aan belangstelling worden opgeheven. In 1894 stond De Beer zo'n dertig nog ongepubliceerde artikelen af aan de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde in Leiden. Bij die handschriften zit een woordenlijst van elf foliovellen met 'Amsterdamsche uitdrukkingen', een lijst die wordt toegeschreven aan een zekere A.C. de Graaf. De Graaf vermeldt veertien borrel namen, waaronder moppie, dat in deze betekenis nergens anders is aangetroffen.

Dat er aan het eind van de 19de eeuw in de hoofdstad heel wat moppies werden gedronken, lijdt echter geen twijfel. De Leidse lexicograaf Rob Tempelaars, die een uitgave van het handschrift van De Graaf voorbereid, noemt hem ergens 'een groot kenner van het negentiende-eeuws Amsterdams'. Het WNT voegde De Graafs lijst pas in 1960 aan het bronnenbestand toe. Voor moppie was dit te laat. Daarom kent het Woordenboek dit woord slechts in de betekenis 'deuntje, wijsje, liedje'. Van Dale voegde hier later de betekenis 'vleinaam voor jonge kinderen' en 'meis- je, vrouw' aan toe. Als borrel naam zal het zijn geïnterpreteerd als 'kleintje, beetje'. Andere borrel namen die alleen in het handschrift van De Graaf voorkomen, zijn paraplu voor drie centen, half soep en soldaten thee.