Er was eens een tijd, nog niet eens zo heel lang geleden, dat de e niet meer was dan de vijfde letter van het alfabet. Dat is door twee dingen veranderd: een klein streepje en de digitale revolutie. Zet een e met een koppelteken voor een woord en opeens is de letter een afkorting geworden. Die zou voor Europa kunnen staan, voor euro of energie, maar de huidige lezer zal het eerst denken aan elektronisch.
Maar er is meer. In een e-woord is de e een soort toverletter geworden, een symbool voor alles wat snel, modern en flashy is, voor iets dat via internet te bereiken is en dat mogelijk veel geld bespaart of oplevert.
Dat begon met e-mail, dat als electronic mail in 1977 voor het eerst in het Engels is opgetekend, en in verkorte vorm sinds het begin van de jaren tachtig, ook in het Nederlands. E-mail is inmiddels zo inburgerd dat steeds meer mensen het zonder koppelteken schrijven. Omdat het daarmee het tweelingbroertje wordt van email (‘glasachtige massa, in een dunne laag aangebracht ter bescherming of versiering van metalen, glazen en stenen voorwerpen’), raden verschillende stijlboeken aan dat streepje te handhaven, maar dat lijkt een verloren strijd.
Sinds het begin van de jaren negentig zijn er talloze e-woorden bijgekomen, te veel om op te noemen. Iedere ondernemer die aan de e-hype wil meedoen, brengt een e-product op de markt in de hoop er veel e-cash uit te slepen. Naast e-mail is e-commerce het meest frequent. Het dook eind 1997 voor het eerst op (met vooruitziende blik schreef het tijdschrift IQ op 1 oktober 1997: ‘Van de kreet e-commerce heeft u misschien al gehoord en zo niet dan zal daar snel verandering in komen’). Eind december 1999 kwam de term bijna vijfhonderd keer voor in de Nederlandse Persdatabank.
Andere voorbeelden zijn: e-bankieren, e-boek, e-business, e-geld, e-handel, e-(mail)krant, e-mailoorlog, e-life, e-post (als vertaling van e-mail), e-software, e-tailer (afgeleid van retailer ‘detailhandelaar’) en e-tailing, e-vangelie en e-zine (elektronisch magazine). Nieuw in 1999: e-bedrijf, e-cruitment, e-Europe, e-kerstkaart (‘Hallmark verwacht dat Nederlanders dit jaar meer dan 100 000 “e-kerstkaarten” versturen, een verdubbeling ten opzichte van 1998’), e-klant, e-news, e-sneupen (via internet naar boeken zoeken), e-speak, e-time en e-butler. Dat laatste woord debuteerde op 28 juni 1999 in NRC Handelsblad, in een artikel over de veranderingen die internet teweegbrengt in de effectenmakelaardij. Volgens André van Eerden, directievoorzitter van IMG Holland in Amsterdam, zal over drie jaar een kwart miljoen Nederlanders beleggen via internet, tienmaal zoveel als nu. Tegen die tijd moet kunstmatige intelligentie de persoonlijke service garanderen: ‘Zo is het niet langer een beleggingsadviseur die met u meedenkt, maar een intelligente database. Deze “e-butler” onthoudt precies wat u aan orders doorgeeft en leert door uw keuzen in welke fondsen of in welk beursnieuws u bent geïnteresseerd.’
Vergelijk ed-commerce en e-mailwisseling.
