Sedert het begin van de negentiende eeuw een geleerde (en poëtisch klinkende) term voor geslachtsziekte (syfilis of gonorroe). Een hedendaags eufemisme is soa*. Engelssprekenden hebben het vaak over een ‘social disease’ of een ‘communicable disease’: een overdraagbare ziekte.
Dat zij die een venerische ziekte hebben enkel kunnen verlost worden indien ze met een maagd gemeenschap hebben.
Marnix Gijsen: Nacht. 1954, geciteerd in WNT
Hij heeft een of andere venerische ziekte, ik heb maar niet gevraagd wat, en zij zei er ook niet veel over.
Hugo Claus: Het jaar van de kreeft. 1976
In januari 1816 liet het Stedelijk Geneeskundig Bestuur de stadsregering weten, ‘daaglijcks (te) ondervinden dat veele Ingezetenen door publieke vuile Vrouwspersoonen deerlijk besmet worden’. Ingrijpen in deze situatie werd dan ook noodzakelijk geacht. Burgemeester en wethouders lieten de zinsnede ‘en er is goedgevonden dezelve te houden in advies’ in de notulen opnemen. Deze, in de stukken opvallend vaak terugkerende ambtelijke uitspraak, werd met name gehanteerd in die gevallen waarbij de gemeente gevraagd werd stelling te nemen ten aanzien van prostitutie en venerische ziekten.
H. de Kok (red.), Vrouwenhandel en Prostitutie in de oude Kempen. 1997
Prostituees werden geregistreerd en gedwongen zich twee maal per week op venerische ziekten te laten onderzoeken. Grote bordelen bleven ook na de Franse tijd vaak voldoen aan de politievoorschriften, maar een toenemende groep vrouwen - en jongens koos voor een vrijer en clandestiener bestaan.
De Groene Amsterdammer, 02-02-2000
