Onderontwikkelde landen; economisch achtergebleven landen (in Azië, Afrika of Latijns-Amerika) die afhankelijk zijn van buitenlandse steun (de rijke industrielanden). Het idee van ‘ontwikkelingshulp’ werd in 1949 voor het eerst gelanceerd door de Amerikaanse president Truman. De Verenigde Staten waren bereid de ‘onderontwikkelde’ volkeren te steunen door technische raadgevers ter beschikking te stellen. Bij ons had men het destijds over de zogenaamde ‘achterlijke landen’, een uitdrukking waaruit een zeker koloniaal dédain sprak. Vanwege het protest tegen dergelijke minachtende benamingen, kwam een meer positieve uitdrukking in zwang: ‘achtergebleven gebieden’.
Die term moest gewoon suggereren dat bedoelde gebieden in economische ontwikkeling een beetje achter waren gebleven ten opzichte van de rijke westerse landen. Gaandeweg vond men ook deze term te paternalistisch en ging men eind jaren vijftig spreken van ‘onderontwikkelde landen’ (naar het Engelse ‘underdevelopped countries’. De Nederlandse benaming duikt voor het eerst op in het ‘Winkler Prins Jaarboek’ van 1958). Toen ten slotte in de jaren zestig de ‘ontwikkelingshulp’ meer en meer een vertrouwd gegeven werd, raakte de term ‘ontwikkelingslanden’ meer en meer ingeburgerd. Tegenwoordig is ook dat eufemisme afgesleten en vervangen door derde* wereld. In de wachtzaal zitten nieuwkomers zoals het Engelse ‘emerging* markets’. Ook ‘ontwikkelingshulp’ klonk wellicht te eenzijdig want met de jaren werd dit woord vervangen door ‘ontwikkelingssamenwerking’ (hetgeen een wisselwerking (solidariteit) veronderstelt en dat is uiteraard positiever). Een ‘ontwikkelingsgebied’ heette vroeger een ‘noodgebied’. Het voorgaande illustreert duidelijk het tijdelijke karakter van sommige eufemismen. Eenmaal ingeburgerd raakt het versluierend effect teniet, waardoor er behoefte is aan nieuwe eufemismen.
Het voorbeeld van de Arabische sjeiks zal navolging vinden in andere ontwikkelingslanden van de Derde Wereld.
De Standaard, 09-01-74
De echte verliezers zijn de meer dan vijf miljard bewoners van de ontwikkelingslanden, schreef het ultraliberale weekblad The Economist over het mislukken van de WTO -conferentie.
De Groene Amsterdammer, 19-01-2000
