(Naar analogie van homicide, moordenaar; moord; van het Griekse genos, kind, familie, geslacht en occidere, doden) Letterlijk: volkerenmoord; groepsmoord. Helemaal juist is deze omschrijving niet. Genocide is eigenlijk niet hetzelfde als massamoord. Volgens de Genocide Conventie van 1948 is het de opzet tot uitroeiing van een etnische, raciale of religieuze groep.
De slachting in Rwanda midden jaren negentig was een van de ergste gevallen van genocide in de twintigste eeuw. Extremisten slaagden er toen in om de massa zo op te hitsen en hen in honderd dagen met primitieve wapens ruim achthonderdduizend Tutsi’s te laten vermoorden. De term ‘genocide’ werd in 1944 voor het eerst gebruikt door de Amerikaanse jurist Raphael Lemkin in diens ‘ Axis Rule in Occupied Europe’ met betrekking tot de uitroeiing van de joden onder de nazi’s tijdens WO II.
Sinds de processen van Neurenberg in 1945, waarbij de oorlogsmisdadigers berecht werden, kreeg het woord verdere verbreiding. Er werd aangeklaagd dat de leiders van het Derde Rijk stelselmatig en doelbewust op grote schaal joden lieten uitroeien. Rond 1948 werd de term officieel. Op een meeting te Parijs keurden de Verenigde Naties het verdrag goed waarbij genocide voorkomen en bestraft moest worden. De etnocide die in de jaren negentig op de Balkan plaatsgreep riep wrange herinneringen op aan de genocide. In ons taalgebied werd dit woord voor het eerst vermeld in het Winkler Prins Jaarboek uit 1958. Tegenwoordig gebruikt men voor ‘genocide’ (met name in de pers) als eufemisme ‘het g-woord*’.
Het Guatemalteekse leger heeft tussen 1960 en 1996 genocide gepleegd op de oorspronkelijke bevolking van Guatemala, de Maya’s, als onderdeel van de strijd tegen de linkse guerrilla.
NRC Handelsblad, 26-02-99
Nederland moet zich inspannen om internationale waarnemers en bemiddelaars naar de Molukken te sturen. Daar is een ‘kleine genocide’ gaande op ‘een volk dat lijdt omdat het naar onafhankelijkheid streeft’.
Trouw, 06-03-99
