verbanning, het uitzetten van iemand. Ontleend aan het Frans (déportation). Valt het uitzetten van illegalen eveneens onder de noemer ‘deportatie’, zo kun je je afvragen. Chris de Stoop gebruikt de term alvast in de titel van zijn boek: ‘Haal de was maar binnen. Aziza of het verhaal van een deportatie.’ Als juridische term is deportatie internationaal gangbaar.
De associatie met concentratiekampen*' maakt dat het woord vooral bij ouderen een wat negatieve gevoelswaarde heeft. De laatste tijd wordt het zelfs vaak afgekort tot ‘depo’, waardoor het wat onschuldiger klinkt. Het synoniem ‘terugkeer’ dat wel eens gehoord wordt (zo heeft men het over terugkeerfunctionarissen) weet weliswaar de dwang die gepaard gaat aan dergelijke acties te camoufleren maar doet toch wat krampachtig aan. Repatriëring is de verlatijnste versie (patria: vaderland) van terugkeer. Uitzetting* is wellicht de meest neutrale term. In 1999 dook tijdens de Kosovo-crisis plots het eufemisme ‘hergroepering van de bevolking’ op.
In Frankrijk ontstond heftige beroering over de vlucht van Papon, die was veroordeeld tot tien jaar cel wegens medeplichtigheid bij de deportatie tussen 1942 en 1944 van 1500 joden.
NRC Handelsblad, 22-10-99
