Ensie 1950

Redactie Gerrit Krediet, Jan Baert, Jac. Bot, Salomon Kleerekoper (1950)

Gepubliceerd op 04-07-2019

Pluimveeziekten

betekenis & definitie

Bij de bestrijding van pluimveeziekten moet het voorkomen en niet het genezen van de ziekte op de voorgrond staan door alleen sterke, gezonde dieren te fokken, door een doeltreffende voeding en huisvesting, door de grootst mogelijke hygiëne in hokken en uitlopen en zo nodig door tijdige inenting van vaccins of inspuiting van sera. Zieke of van ziekte verdachte dieren dienen zo spoedig mogelijk uit de tomen te worden verwijderd.

Voedingsziekten kunnen een gevolg zijn van een ondoelmatige voeding. Bij een tekort aan vitaminen treden avitaminosen op; men moet vooral zorgen voor voldoende voorziening met vitamine A, B en D. Door een ongunstige verhouding van de mineralen in het voeder kan perosis of dikke hakkenziekte optreden.

De virusziekten behoren tot de meest gevaarlijke ziekten voor het pluimvee. Veel voorkomende virusziekten zijn besmettelijke snot, welke vooral in herfst en winter optreedt, besmettelijke bronchitis, hetgeen in het bijzonder een kuikenziekte is, hoenderpest, die in ons land vrijwel niet meer voorkomt, leucosis en Marekse hoenderverlamming, welke grote verwoestingen onder het pluimvee kunnen aanrichten en waartegen nog geen afdoende bestrijdingsmaatregelen bekend zijn. Hoenderpokken en hoenderdifterie kunnen door tijdig inenten en inspuiten worden voorkomen. Van de bacillaire ziekten zijn in het bijzonder van betekenis: de gewone snot of coryza, welke voorkomen kan worden door een goede huisvesting; de vogelcholera, welke in ons land slechts een enkele maal nog voorkomt; de pullorum of witte diarrhee, een van de gevaarlijkste kuikenziekten, welke echter afdoende kan worden bestreden door de besmette dieren door bloedonderzoek van de fokkerij uit te sluiten. Paratyfus komt veel voor bij eenden en duiven. Daar eendeneieren paratyfusbacillen kunnen bevatten, kunnen deze, indien zij niet voldoende verhit zijn geweest, bij consumptie gevaar voor de mens opleveren. Tuberculosis is vooral een ziekte van de overjarige dieren.

Van de protozoaire ziekten is de coccidiosis of rode diarrhee zeer gevaarlijk voor kuikens, oudere dieren kunnen deze ziekte chronisch hebben. De bestrijding ligt vooral in een grote hygiëne in het opfokhok; de sulfa-amidenverbindingen hebben een genezende werking. De zwarte kopziekte bij kalkoenen vertoont veel overeenkomst met de coccidiosis bij kippen.

Verschillende parasieten kunnen grote schade aan de gezondheid van de kippen veroorzaken. De gewone kippenmijt of bloedluis kan afdoende bestreden worden door al het houtwerk in het hok tweemaal per jaar te carbolineren. Kalkpootmijten komen evenals bloedluizen vooral in onhygiënische, slecht geventileerde kippenhokken voor, zij kunnen worden bestreden door de aangetaste loopbenen in te smeren met vruchtboomcarbolineum of hertshoornolie. Van de luizen is de kopluis bij kuikens zeer schadelijk; de gewone veder luis veroorzaakt vaak veel jeuk. De luizen bestrijdt men met insectenpoeder, derrispraeparaten of D.D.T. en door de dieren in de gelegenheid te stellen een zandbad of stofbad te nemen.

De gewone kippenvlooien veroorzaken jeuk, zuigen bloed af en kunnen evenals de mijten en luizen ziekten overbrengen. Teken komen zelden bij kippen voor.

Van de wormen zijn vooral de lintwormen zeer schadelijk, in het bijzonder de Davainea proglottina. Door bestrijding van slakken, welke de tussengastheren zijn, kan men de lintwormen bestrijden. Andere ziekten veroorzaakt door wormen zijn de windeierenziekte of libellenziekte, de gaapziekte of luchtpijpwormziekte en de maagwormziekte, welke vooral bij ganzen voorkomt.

Verschillende bestrijdingsmiddelen tegen plantenziekten, rattenen muizenverdelgingsmiddelen en kunstmeststoffen bevatten stoffen welke voor het pluimvee gevaarlijk kunnen zijn en vergiftigingen kunnen veroorzaken.

Afwijkingen van de krop kunnen zijn weke krop, harde krop en hangkrop. Door verschillende oorzaken kan eileider ontsteking ontstaan; in de buikholte kunnen eiconcrementen voorkomen, welke o.a. oorzaak kunnen zijn van buik vliesontsteking.

Kannibalisme en verenpikken zijn meestal een gevolg van slechte huisvesting en voeding.

Het bevriezen van de kam en de lellen kan worden voorkomen door in de winter de hokken goed te ventileren.